مشکل اصلی آموزش عالی عراق فقدان استراتژی‌های آموزشی است

به گزارش لیزنا، دکتر جعفر مهراد، استاد بازنشسته دانشگاه شیراز و موسس ISC  گفت: شش ماه پس از راه اندازی رتبه‌بندی ملی موسسات آموزش عالی در عراق، دانشگاهیان عموماً نسبت به این تجربه نظر مثبت دارند، اما معتقدند که این کشور باید برای کمک به پیشرفت دانشگاه ها اقدامات بیشتری انجام دهد.

موسس ISC گفت: راهنمای رتبه‌بندی دانشگاه‌های عراق در سال ٢٠١۶ تصویب شد اما وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی عراق تا ماه مارس سال جاری آن را اجرایی نکرد. این نظام رتبه‌بندی براساس دو شاخص اصلی استوار است که کیفیت تحصیلی و عملکرد سازمانی را اندازه گیری می کند. این دو شاخص متضمن ارزیابی تعدادی از زیر-معیارها از جمله کنترل کیفیت، اعتبار بخشی برنامه ها، بروندادهای پژوهشی، درصد استخدام فارغ‌التحصیلان، رتبه بین المللی موسسات آموزش عالی، خدمات اجتماعی و معیارهای دیگر است. در مجموع، وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی عراق بر این باور است که هدف تلاش های رتبه‌بندی محلی کمک به دانشگاه های عراق برای بهبود رقابت های بین المللی و نیز شناسایی و رفع ضعف ها و کمبود های آن ها است.

دکتر جعفر مهراد گفت: روشن شناسی این رتبه بندی مستلزم ارزیابی سالانه داده های دانشگاهی، علاوه بر داده های اختصاصی جمع آوری شده مانند نرخ انتشارات علمی طی پنج سال گذشته است. قضاوت درباره شاخص‌های تحقیقات علمی تنها در عرض یک سال امکان پذیر نیست.

وی افزود: آنچه می دانیم آن است که این پروژه در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و هنوز به سطح مورد نظر نرسیده است. وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی عراق از دانشگاه ها می خواهد که هدف رتبه‌بندی را درک کنند. همچنین، از دانشجویان می خواهد که از نتایج رتبه‌بندی آگاه باشند و به ویژه در هنگام مقایسه موسسات آموزش عالی و تصمیم گیری در مورد محل ثبت نام به آن اعتماد کنند. رتبه‌بندی حاضر مانند هر نظام رتبه بندی محلی گامی است به سوی تعیین ظرفیت ها و روشی است کلیدی برای تعریف «خود واقعی بودن».

استاد بازنشسته دانشگاه شیراز در ادامه گفت:  مشکل اصلی آموزش عالی عراق شاخص ها یا رتبه‌بندی های عمومی نیست، بلکه فقدان استراتژی های آموزشی است. بسیاری از دانشگاه های کشور های پیشرفته جهان راهبرد هایی دارند که توسط متخصصان تهیه می شود، و مقامات دانشگاهی به این راهبرد ها پایبند هستند، صرفنظر از اینکه آیا افراد در قدرت تغییر می کنند یا خیر؟ آنچه در عراق اتفاق می افتد، چه وزیر دولت باشد و چه رییس دانشگاه، استراتژی تغییر می کند. در این وضعیت، فرد جدید کار سلف خود را تضعیف می کند. و این اشتباه بزرگی است که استادان و دانشجویان هزینه آن را می پردازند.

وی گفت: اکثر استادان دانشگاه در عراق معتقدند که دانشگاه ها باید به برنامه های توسعه شفاف و الزام آور پایبند باشند و برنامه های دانشگاهی باید با در نظر گرفتن نیاز های آینده طراحی شود. بعلاوه، برنامه های پذیرش باید مطابق با نیازهای بازار کار بوده و برنامه های توسعه نیز باید با هماهنگی آن تنظیم شود.

دکتر مهراد افزود:  مطالعه مختصر درباره برنامه استراتژیک آموزش عالی عراق نشان می دهد که نیاز به برنامه های راهبردی بلند مدت برای بهبود کیفیت برنامه های آموزشی و تضمین توانایی دانشگاه های عراق برای رقابت های بین المللی به شدت احساس می شود. کسب رتبه های برتر در رتبه‌بندی های بین المللی تنها در صورتی باید اولویت داشته باشد که مستلزم بهبود کیفیت آموزش. پژوهش و رسیدگی به مسایل موسسات محلی باشد.

وی گفت: در مطالعه ٢٠١٨، پیرامون معیارهای رتبه‌بندی های ملی و جهانی دانشگاه المثنی واقع در سماوه، تاسیس در سال ٢٠٠٧، به بعضی از معیار ها اشاره می کند که در تلاش های ملی نادیده گرفته شده است. به گفته این دانشگاه، نسخه بروز شده راهنمای رتبه‌بندی دانشگاه‌های عراق با گنجاندن یک معیار مربوط به نمایه استنادی تحقیقات منتشر شده دانشگاه و دیگری مربوط به وبسایت دانشگاه به عنوان ابزار ارزیابی با توجه به بهبود کیفیت و اعتبار بخشی به این نکات پرداخته است.

دکتر مهراد در پایان تاکید کرد: این باور عمومی وجود دارد که رتبه بندی جدید آغاز خوبی برای ارزیابی دانشگاه های عراق است. اما، این سیستم رتبه‌بندی برای پیگیری تعهدات دانشگاه ها جهت تامین شرایط رتبه بندی  و جلوگیری از هر نوع تضاد منافع به مدیریتی مستقل نیاز دارد. برخی از دانشگاه ها ممکن است  در پشت صحنه برای دستکاری جایگاه خود در رتبه‌بندی های ملی و جهانی دست بکار شوند. آنچه باید دغدغه مسولان دانشگاهی باشد این است که چگونه کیفیت آموزش و برنامه های درسی را ارتقا دهند و بودجه کافی برای تحقیقات وزیر ساخت ها را بهبود بخشند. در حالیکه این خواسته ها در چارچوب الزامات رتبه‌بندی جدید قرار می گیرد، پیوند این جنبه ها با یک رتبه بندی خاص باعث می شود دانشگاه ها به جای اجرای شاخص های رتبه‌بندی، به ترتیب به موضع خود بر روی کاغذ بیشتر توجه کنند.