ایفلا صدای جهانی کتابخانه‌هاست

به گزارش لیزنا، باربارا لیسون رئیس ایفلا  به دعوت دکتر محمد حسن زاده، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در مراسم افتتاحیه هفتمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات سخنرانی کرد. متن سخنرانی به شرح زیر است:

همکاران گرامی در ایران، دکتر محمد حسن‌زاده عزیز، خرسندم که من را برای ارائه سخنرانی کوتاه در هفتمین کنگره انجمن متخصصان علوم اطلاعات دعوت کردید. امیدوارم این کنگره با عنوان کارآفرینی دانش‌بنیان موفقیتی بزرگ برای شما باشد. ایده من برای سخنرانی کوتاهم درباره ایفلا و حمایت ایفلا از آینده کتابخانه است و البته آینده همواره  با چشم‌اندازها و مأموریت‌ها همراه است؛ بنابراین مایلم تا چشم‌اندازهایی از ایفلا را به عنوان الهام و یا حتی چالش برای کار شما ارائه دهم. اجازه دهید صفحه نمایشگر خود را با شما به اشتراک بگذارم.

می‌بینید که عنوان [سخنرانی] من، چشم‌اندازی برای  آینده موفق حوزه جهانی کتابخانه‌ها است. ایفلا صدای جهانی کتابخانه‌هاست که برای کتابخانه‌ها و البته کاربران کتابخانه ها صحبت می‌کند؛ زیراکه منافع ما قطعاً در جهت منافع کاربران است. ما یک نهاد بین‌المللی غیردولتی هستیم. دفتر مرکزی در هلند و در لاهه قرار گرفته اما ما دارای دفاتر محلی و مراکز زبان برای هفت زبان رسمی ایفلا نیزهستیم. من رئیس ایفلا هستم و مضمون ریاستی من مبنی بر کتابخانه‌هایی است که آینده‌ای پایدار برپایه اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌سازند. فکر می‌کنم تمام ریاست من حول محور اهداف توسعه پایدار سازمان ملل بوده است.

هدف اصلی ایفلا مبتنی بر بیانیه حقوق بشر سازمان ملل به ویژه ماده ۱۹ است که بیان می‌کند دسترسی آزاد به اطلاعات و آزادی بیان از اهداف اصلی بشریت است و این امر به صورت خاصی به ایفلا مرتبط می‌شود. به این معنا که اهداف ایفلا ارتقای استانداردهای ارائه و تحویل خدمات اطلاعاتی است تا تمامی اطلاعات را به افرادی که به آن نیاز دارند ارائه دهد. پشتیبانی از کتابخانه‌ها یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های ایفلا است. ما چندین شعبه برای پشتیبانی داریم که در اینجا مشاهده می‌کنید:
قدرتمند ساختن توسعه پایدار، حق چاپ و دسترسی به دانش، جامعه اطلاعاتی فراگیر و مبتنی بر حقوق به ویژه با توجه به محیط حامی سازمان ملل برای کتابخانه‌ها و همچنین ارتقای ارزش‌های میراث فرهنگی.

این‌ها مهم‌ترین زمینه‌های مورد حمایت ایفلا هستند. ایفلا همچنین از انجمن‌های کتابخانه‌ ملی ‌حمایت می‌کند تا حامی این موارد در کشورهای خود باشند. حال نگاهی به چشم‌انداز جهانی ایفلا می‌اندازیم که درباره آن برای شما گفتم. ایفلا فرایندی را مورد استفاده قرار می‌دهد تا بفهمد که حوزه کتابخانه‌های جهانی در کجا با چشم‌اندازها و چالش‌ها روبرو می‌شود. این فرایند، فرایندی است که بسیاری از افراد از کتابداران و سایر افراد در آن درگیر شده‌اند چراکه ما یک پیمایش آنلاین انجام دادیم و می‌بینید که نزدیک ۲۰۰۰ پاسخ در کل فرایند به دست آمد.

ما همچنین به محاسبه تعداد سال های تجربه کتابخانه‌ای کاربران نیز پرداختیم که حدوداً برابر با نیم میلیون سال تجربه کتابخانه‌ای برای پاسخ‌دهندگان بود. بنابراین خروجی چشم انداز نهایی برابر با چالش‌هایی است که کتابخانه‌ها با آن مواجه هستند. جهانی شدن روزافزون تنها می‌تواند با یک پاسخ جهانی فراگیر ازسوی حوزه کتابخانه‌های متحد رفع شود. میخواهم بر واژه حوزه کتابخانه‌های متحد تأکید کنم. ما دو یافته کلیدی داشتیم. اگر یافته کلیدی شماره یک این باشد که کتابخانه‌ در اهداف و ارزش‌ها به صورت جهانی متحد هستیم، یافته کلیدی شماره دو این است که ما باید فعالیت های جهانی و محلی را به صورت مؤثر به یکدیگر متصل کنیم.

بنابراین، انجمن کتابخانه‌ها باید پیوند دهنده باشد. بیایید نگاهی به چالش و نقاط برجسته و متفاوت بیندازیم. نقطه برجسته شماره 1 این چشم انداز این است که ما در اختیار دسترسی آزاد و برابر به اطلاعات و دانش هستیم. بله اینگونه است. اما یک فرصت وجود دارد و من همیشه از چالشی برای آن می گویم که ما باید قهرمانان آزادی فکری باشیم وگرنه نمیتوانیم خود را وقف دسترسی آزاد و برابر به اطلاعات و دانش کنیم.

چشم انداز شماره دو این است که ما عمیقاً به حمایت از سواد، یادگیری و خواندن پایدار می‌مانیم و چالش مرتبط با این کار این است که ما باید نقش های سنتی خود را در عصر دیجیتال به روز کنیم که یک فرصت بسیار بسیار مهم و یک چالش مهم است. سومین چشم انداز این است که باید بر خدمت رسانی به جوامع خود متمرکز شویم.  فکر کنم این امر بسیار حقیقت دارد اما هنوز با چالش‌هایی در این زمینه مواجه هستیم. باید نیازهای جامعه را بشناسیم و خدماتی برای بهبود توسعه دهیم. شماره چهار این است که ما نوآوری دیجیتال را باآغوش باز بپذیریم.

بله ما پذیرا هستیم اما چالش اینجاست که ما همیشه باید با تغییرات فناورانه در حال رخ دادن همگام باشیم. نمی‌توانیم بگوییم بسیار خوب، این کار را اکنون انجام داده‌ایم و برای 10 سال دیگر کافی است. خیر! هرگز. اگر ما با تغییرات روزافزون فناورانه همگام نشویم برای فردا نیز خوب نخواهیم بود.شماره پنج این است که ما رهبرانی داریم که نیاز به حمایت قوی را درک میکنند و چالش اینجاست که ما نیازمند حامیان بیشتر و بهتر در تمامی سطوح هستیم: سطوح محلی، منطقه ای، ملی. ما باید تعداد حامیان را افزایش دهیم  و مهارت ها و چگونگی حمایت را به آنان بدهیم. شماره شش این است که ما بودجه را یکی از بزرگترین چالش های خود می بینیم کدام یک از ما در حوزه کتابخانه ها  پول کافی دارد؟ فکر نکنم کسی باشد. اما نمیتوان گفت ما نیازمند پول هستیم ما باید اطمینان یابیم سهامداران ما ارزش کتابخانه ها و اثر آنها را میفهمند و احتمالاً تمایل بیشتری برای دادن پول به ما دارند.

شماره هفت این است که ما نیاز به همکاری و مشارکت را میبینیم. این به این معناست که ما نباید تنها کار کنیم. نباید بگوییم خوب! این کار را تنها انجام میدهم. ما باید روحیه مشارکت را توسعه دهیم. شماره هشت این است که میخواهیم دیوانسالاری کمتری داشته باشیم، منعطف باشیم و کمتر در مقابل تغییر مقاوم باشیم. فرصت و البته چالش آن این است که باید ساختارهای کنونی و رفتارهای خود را به چالش بکشیم. این امر مهم است. ما یک سنتی نسبت به کتابخانه و حرفه خود داریم اما باید ببینیم آیا این سنت محیط و حرفه متناسب با جهان جدیدی است که ما پذیرای آن هستیم؟

بنابراین باید ساختارها و رفتارهای کنونی را به چالش بکشیم. شماره نه این است که ما محافظان حافظه جهان باشیم. بله ما هستیم اما این به چه معنی است؟ ما باید دسترسی خود به میراث مستند جهان را به حداکثر برسانیم البته با روش دیجیتالی کردن. و شماره آخر شماره ده که خیلی برای من عزیز است متخصصان حرفه ای ما هستند که شدیدا متعهد و مشتاق به رهبری هستند .بله اینگونه است اما این به این معناست که افرادی که پیش از این برای مدت طولانی در حرفه بوده اند باید به متخصصان جوان فرصتی مؤثر بدهند تا بیاموزند، توسعه یابند و در نهایت رهبری کنند. بنابراین میبینید که این امر بسیار مهمی است. این برای امثال من که دیگر جوان نیستند یک چالش است .

یک نگاه دقیق به آخرین راهبرد که برگرفته از هشت چشم‌انداز، نقاط برجسته و هشت چالش است چشم‌انداز ایفلا را از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهد. بنابراین کار ما تقریباً با آن تمام شده و روی یک راهبرد جدید کار می‌کنیم. دوست دارم این راهبرد را به شما نشان دهم.

تقویت صدای جهانی کتابخانه‌ها
الهام بخشیدن و بهبود عملکرد حرفه‌ای
اتصال و تقویت رشته و بهینه‌سازی سازمان.

این‌ها چهار جهت گیری راهبردی هستند؛ بنابراین در هر یک از جهات راهبردی چهار محرک دیده می‌شود. این کار با آنچه که ما انجام می‌دهیم مرتبط‌تر است.‌ در جهت گیری راهبردی نخست، تقویت صدای کتابخانه‌ها، اولین محرک کلیدی، نشان دادن قدرت کتابخانه ها در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.

جهت گیری راهبردی شماره دو، الهام بخشیدن و بهبود عملکرد حرفه‌ای است. در اینجا باز چهار محرک کلیدی برای فعالیت وجود دارد. برای مثال شماره ۲.۳ توسعه استانداردها، دستورالعمل‌ها و سایر مواد که عملکرد حرفه‌ای را پرورش می‌دهد. برای مثال ویرایش جدید بیانیه کتابخانه عمومی که مورد تأیید یونسکو قرار گرفته و علاقمندان می‌توانند در وب‌سایت ما آن را مشاهده کنند.

جهت گیری راهبردی سوم: اتصال و تقویت حوزه علم اطلاعات. این جهت گیری نیز چهار محرک کلیدی دارد. شماره ۳.۴ فراهم کننده یادگیری هدفمند و توسعه حرفه‌ای است که شامل وبینارهایی است که ایفلا ساماندهی میکند و سایر موادی که برای توسعه حرفه‌ای ارائه می‌دهد. جهت گیری راهبردی چهارم: بهینه سازی سازمان که محرک های کلیدی آن را مشاهده می‌کنید. برای مثال افزایش تنوع و عضویت سازمان‌ها. البته برای انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران مهم است که عضویتی منسجم و کارا داشته باشند. پس جهت گیری شماره چهار افزایش، ایجاد تنوع و به عضویت درآوردن برای ایفلا حیاتی است. برای جمع بندی [باید بگوییم] بیایید به واسطه ایفلا الهام بگیریم، درگیر شویم ، توانمند شویم و به یکدیگر متصل شویم. و ما ایفلا هستیم. از توجه شما بسیار سپاسگزارم و کنفرانس خوبی را برای شما آرزو می‌کنم.