داخلی
»اخبار کتاب
بررسی آرایه‌های اسناد (بر اساس فرامین و احکام دورة قاجار) در کتابفروشی ها
اسناد ملّی ایران در آستانة هفتة کتاب و به مناسبت گرامی‌داشت هشتادمین سالگرد تأسیس کتابخانة ملّی ایران، جلوه‌ای از هنر نگارگری اسناد تاریخی را در کتابی تحت عنوان «بررسی آرایه‌های اسناد (بر اساس فرامین و احکام دورة قاجار)» منتشر کرد تا تلفیق تاریخ و هنر ایرانی را به محقّقان اسناد تاریخی و هنرمندان عرضه نماید.
اسناد تاریخی به عنوان شناسنامه و هویّت هر قوم و ملّتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و به‌همین دلیل نقش مهمّی در احیاء و شناساندن تمدّن، فرهنگ و هنر دارند. فرامین و احکام صادره از سوی پادشان ایران در قرون گذشته، به‌ویژه دوره قاجار از مهمترین اسناد تاریخی هستند که اطلاعات تاریخی، سیاسی، اجتماعی و ... آن‌ها با هنر نویسـندگی، خطاطی، نقاشـی و تذهیـب آمیخته است. آرایه‌های به کار رفته در فرامین و احکام دورة قاجار جلوه‌گر هنر، ظرافت، دقّت و ابتکار هنرمندان ایران اسلامی است، که علاوه بر آرشیوها و موزه‌های داخل کشور، در بسیاری از موزه‌های مهمّ جهان جلوه‌گری می‌کنند.
مشخّصات کتاب به شرح ذیل است:
--بررسی آرایه‌های اسناد (بر اساس فرامین و احکام دورة قاجار)/ تألیف: ندا رسولی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانة ملّی جمهوری اسلامی ایران، پژوهشکدة اسناد، 1396. 209 ص. نمونه: مصوّر. شابک: 9-482-446-964-978
کتاب حاوی فصول و مطالب ذیل است:
- فصل اوّل: کلیات: پیشینة نگارش و آماده‌سازی فرمان‌ها: الف. پیشینه نگارش فرمان‌ها قبل از قاجاریه، ب. پیشینة نگارش فرمان‌ها در دورة قاجاریه (ص 17- 42)؛
- فصل دوم: وضعیت هنر و آرایه‌های اسناد در دورة قاجار: تقسیم‌بندی اسناد، مفهوم زیباشناسی در فرمان‌ها، ساختار هندسی موجود در فرامین، اصول مشترک طرّاحی در نقوش فرمان‌ها؛ عناصر زیباشناسی در هنر فرمان آرایی: خطّ، فاصله خطوط (نوع خط و تعداد سطور در فرمان‌های دورة قاجار)، تحمیدیه، رنگ تحمیدیه در فرمان‌های دوره قاجار، طغرا، محل قرارگیری، نوع خط و رنگ‌بندی طغراها، طغرا در فرمان‌های دور قاجار، توشیح، شکل توشیح، رنگ و محل آن در فرمان‌های دوره قاجار، حواشی، جدول‌کشی، مهر، مسائل مربوط به خود مهر (ساخت و ساختار): جنس مهر، سجع مهر، خط مهرها، شکل مهر، شکل مهرهای شاهان قاجار؛ مسائل مربوط به زیباشناسی و استفاده از مهر: رنگ جوهر مهرها، ویژگی بصری مهرها، تزئینات دیگر مهرها، مهرها و علائم و نوشته‌های چاپی روی آن، محل قرار گرفتن مهر؛ اهمیت کاغذ در زیباشناسی آرایه‌های فرمان‌ها، عمده تزئینات دیگر: افشانگری، تذهیب، ترصیع (ص 43- 76)؛
- فصل سوم: آرایه‌های فرمان‌های دورة قاجار از نظر روش و اسلوب کار: ۱) فرمان‌هایی با آرایه‌های ساده در تداوم شیوه ها و فنون پیشین (1193- 1250ق)، ۲) فرمان‌هایی با تکامل و تحول آرایه‌ها و نقوش در فرمان‌ها (1250- 1264ق)، ۳) فرمان‌هایی با آرایه‌هایی با فنون قبل و تلفیق آن با نقوش جدید (1264- 1327ق)، ۴) فرمان‌هایی با گرایش به سادگی و گاهی ضعف و افت کیفیت آرایه‌ها و خطوط (1327- 1344ق)؛ تجزیه و تحلیل نقوش و آرایه‌های فرمان‌ها در دوره چهارگانه، روش و اسلوب کار، مقابله آرایه فرمان‌ها و نتایج حاصل از آن: نقوش، رنگ، خط (ص 77- 86)؛
- فصل چهارم: مقایسه تطبیقی آرایه‌های فرمان‌ها در دورة هر یک از پادشاهان قاجار: دورة آقا محمدخان، دورة فتحعلی‌شاه، دورة محمّدشاه، دورة ناصرالدّین‌شاه، دورة مظفرالدّین‌شاه، دورة محمّدعلی‌شاه، دورة احمدشاه؛ بررسی زیباشناسی برخی از فرمان‌ها در نمایی کلی (ص 87- 176)؛
- ضمائم: تصویر رنگی 19 فرمان از گنجینة آرشیو ملّی ایران (ص 177- 198)؛ فهرست منابع (199- 202)؛ فهرست اسناد (ص 203- 204)؛ فهرست اعلام (ص 205- 209)؛
این اثر، حاصل تحقیق و تلاش کارشناس و پژوهشگر سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران «سرکار خانم ندا رسولی» است. از این پژوهشگر تاکنون 6 عنوان کتاب و بیش از 30 عنوان مقاله در حوزة آرشیو، آرایه‌های اسناد و نسخه‌های خطی، موزه‌داری و ... چاپ و منتشر شده است.
ارگان‌ها، نهادها، پژوهشگران، سازمان‌ها، کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی جهت تهیّة این اثر و سایر منشورات این سازمان، می‌توانند به ساختمان کتابخانه ملّی ایران مراجعه و یا با شماره 81623315 تماس حاصل نمایند.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.