روند افزایشی رشد روزانه مبتلا به ویروس کووید-19 در کشور

به گزارش لیزنا، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست ISC با اعلام این خبر گفت:  با این حال  به دلیل افزایش 23 برابری جمعیت مبتلایان از 18595 نفر در فروردین ماه به 425481 نفر در آخر شهریور ماه این میزان متوسط رشد روزانه نسبتا زیاد بوده و متاسفانه روند افزایشی گسترش بیماری در کشور بدون وقفه ادامه دارد. میزان متوسط نرخ رشد بیماری در کشور در شش ماه اول سال 99 برابر با 1.73 درصد بوده  است. از آنجا که میزان مبتلایان این بیماری در دنیا در فروردین ماه از  245019 نفر به 31476206 نفر در آخر شهریور ماه یعنی 130 برابر افزایش یافته است، میزان متوسط نرخ رشد دنیا در بازه زمانی 6 ماهه فوق برابر با 2.69 درصد بوده است.

دهقانی اظهار داشت: میزان متوسط نرخ بهبودی روزانه کشور از میزان 7.98 درصد در فروردین ماه به 0.55 درصد در شهریور کاهش یافته و نیز میزان متوسط نرخ فوتی کشور از میزان 5.15 درصد در فروردین  به 0.6 درصد در شهریور کاهش یافته است. بررسی آمار نشان می دهد که علیرغم همه اینها، برخلاف سایر کشورها روند افزایشی میزان فوتی کشور روز به روز ادامه دارد و میزان متوسط نرخ فوتی روزانه کشور 0.6 درصد بوده که این میزان تقریبا برابر با متوسط نرخ فوتی روزانه کشورهای برزیل و روسیه است. جهت اطلاع میزان متوسط نرخ رشد فوتی برای کشورهای ایتالیا، انگلیس، فرانسه و آلمان کمتر از 0.09 درصد می باشد.

وی افزود: نتایج و آمار در سامانه کووید-19 به همراه تحلیل مربوط به 13 کشور مشابه (کشورهایی که انتشار بیماری در آنها تقریبا به طور همزمان پدید آمد) در 6 ماه اخیر برای کشورهای با جمعیت بیمار کمتر از 500 هزار نفر در نمودار 1 نشان داده شده است. این کشورها عبارتند از فرانسه، ایران، انگلیس، پاکستان، ترکیه، ایتالیا، آلمان، کانادا و چین بوده و همانطور که در نمودار مشاهده می شود، کشور ایران در طول 6 ماه اخیر همواره دارای روند افزایشی با شیب نسبتا ثابتی بوده و متاسفانه جمعیت مبتلای آن تا مرداد ماه از تمام کشورهای مشابه بیشتر بوده است. این روند فقط در کشور ترکیه با وضعیت مشابه و البته با شیب ملایم‌تری وجود داشته است. با مقایسه روند افزایش آمار انتشار بیماری در ایران با سایر کشورها مشاهده می شود که برای ایران تنها در فاصله روزهای 30 الی 60 شروع این بیماری( یعنی حداکثر تا اواخر اردیبهشت) شیب روند افزایشی رو به کاهش داشته و از روز هفتادم یعنی ده خرداد تا کنون با یک شیب زیاد نسبت به سایر کشورها در حال گسترش است. به­عبارت دیگر، مدل انتشار بیماری در کشور به هیچ وجه با تفسیرهای گسترش موج اول، دوم و سوم ویروس سازگار نیست و این مدل تنها برای کشور ترکیه و البته با شیب ملایم تری صادق است.

دهقانی در ادامه گفت: لازم به ذکر است که در مورد ایران علیرغم گذشت بیش از 6 ماه ادامه یافتن، واگرا شدن افزایش مبتلایان واقعا نگران کننده است. همانطور که ملاحظه می شود، این روند افزایشی حتی در مورد پاکستان کنترل شده و به سمت کاهشی و یا حداقل شیب بسیار کمتری نسبت به ایران می باشد.

وی افزود: همانطور که مشاهده می شود این روند برای سایر کشورها کاملا متفاوت است. به طور خاص، کشور فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا، کانادا و پاکستان تا تیر یا مرداد روند کنترل شده ای داشته و به تدریج در مرداد و شهریور مجددا روند افزایشی یافته اند. این موضع به طول کامل در متوسطگیری متحرک زمانی ده روزه، سی روزه کاملا نشان داده خواهد شد.

سرپرست ISC در ادامه افزود: در نمودار شماره 2، روند افزایش جمعیت مبتلایان برای کشورهای با جمعیت مبتلای بیش از 700 هزار نشان داده شده است. این کشورها عبارتند از آمریکا، هند، برزیل، روسیه، پرو و کلمبیا هستند. همانطور که ملاحظه می شود، شیب افزایش جمعیت مبتلا برای کشور هند از مرداد ماه به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته و درصورتی که با همین ترتیب ادامه یابد       بی تردید در مهر یا آبان جمعیت مبتلایان این کشور از آمریکا پیشی خواهد گرفت. ضمن اینکه میزان نرخ متوسط رشد روزانه آمریکا در شهریور ماه 0.64 درصد و در حال کنترل است.

بر اساس نمودار 2،  بجز روسیه سه کشور آمریکا، برزیل و هندوستان علیرغم کاهش رشد متوسط روزانه مبتلایان، روند و شیب انتشار بیماری افزایشی است. این امر بدلیل این است که هر چند کوچک شدن متوسط رشد روزانه مبتلایان برای همه کشورها عاملی مثبت است ولی برای کشورهای با جمعیت بیمار بالا، اثرگذاری بیشتری دارد. مثلا برای کشور آمریکا با چهار میلیون مبتلا و رشد متوسط روزانه 0.64 درصد به معنای افزایش جمعیت مبتلایان متوسط روزانه 25600 نفر است در حالی که برای ایران با جمعیت مبتلای 400 هزار نفر و همان رشد متوسط روزانه به معنای افزایش روزانه 2560 نفر خواهد بود.  

نمودار شماره 3، روند میزان جمعیت بهبودی در کشورهای مشابه با جمعیت مبتلای کمتر از 500 هزار نفر را نشان می دهد. همانطور که ملاحظه می شود میزان روند بهبودی نیز مشابه روند افزایش بیماری با یک شیب نسبتا افزایشی بوده و از این نظر از تمامی کشورهای مورد نظر وضعیت بهتری دارد. البته این حاکی از تلاش مستمر و جهادی حوزه بهداشت و سلامت کشور است. لازم به ذکر است کشور ترکیه نیز وضعیت مشابه و البته با شیب ملایم تری دارد. به نظر میرسد وضعیت افزایشی ایجاد شده در شهریور ماه در برخی از کشورها از جمله فرانسه، انگلیس، آلمان و ... باید سبب افزایش تعداد بهبودی نیز باشد ولی احتمالا این امر در آینده مشاهده خواهد شد.

نمودار شماره 4، روند افزایش میزان فوتی در کشورهای مشابه با جمعیت مبتلای کمتر از 500 هزار نفر را نشان می دهد. همانطور که ملاحظه می شود، هر چند کشورهای انگلیس، ایتالیا، فرانسه بیشترین میزان فوتی را در طول 6 ماه داشته اند ولی میزان شیب تمام این کشورها و حتی سایر کشورها تقریبا صفر بوده و این به معنی عدم افزایش میزان نرخ رشد فوتی این کشورهاست. درحالی که برای کشور ایران روند افزایش بهبودی نیز مشابه روند افزایش بیماری و نیز روند بهبودی با یک شیب ثابت بوده و به طور مستمر در حال افزایش است و از این نظر از تمامی کشورهای مورد نظر وضعیت بدتری دارد. این وضعیت در خصوص روند میزان فوتی کشور واقعا نگران کننده است.

دهقانی گفت: به منظور تجزیه و تحلیل آماری و دستیابی به نتایج بهتر با استفاده از اطلاعات مستخرج از سامانه کووید-19 مربوط به 13 کشور مشابه (کشورهایی که انتشار بیماری در آنها تقریبا به طور همزمان پدید آمد) در طول 6 ماه گذشته آمار مربوطه در جدول 1 نشان داده شده است. در این جدول میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه و نیز متوسط رشد 6  ماهه محاسبه و در آخرین ستون نوشته شده است. جهت اطلاع، نتایج مربوطه بر اساس رشد متوسط کشورها در شهریور ماه به ترتیب صعودی مرتب شده است. همانطور که ملاحظه می شود کشورهای فرانسه، اسپانیا و برزیل به ترتیب با 2.19 درصد، 1.63 درصد و 0.83 درصد بیشترین میزان نرخ متوسط رشد روزانه در شهریور را داشته اند.

نتایج فوق نشان می دهد میزان رشد متوسط بیماری در دنیا و برخی کشورها در طول 6 ماه فوق روند کاهشی داشته است. به طور خاص، میزان رشد متوسط بیماری در کشورهای برزیل، آمریکا، ایران، روسیه و پاکستان  هر ماه نسبت به قبل کاهش یافته که در نمودار 5 نیز نشان داده شده است.

 مطابق نمودار 1، در برخی کشورها از جمله فرانسه، انگلیس، ایتالیا، آلمان و کانادا روند کاهش آمار مبتلایان بتدریج از روز 60 ام ( یعنی از خردادماه) کاملا مشهود است و این امر نیز با محاسبه میزان متوسط رشد بیماری تایید می شود. بر این اساس و مطابق با جدول 1، میزان  کاهش متوسط نرخ رشد روزانه این کشورها تا خرداد و یا تیرماه ادامه یافته و مجددا در مرداد و شهریور افزایش یافته است. در میان این کشورها، فرانسه، اسپانیا و انگلیس وضعیت روند رشد متوسط آنها در شهریور به بیشترین میزان رسیده و در واقع به وضعیت چهار ماه قبل برگشته اند. این روند در نمودار 6 نشان داده شده و افزایش تدریجی متوسط نرخ رشد روزانه در کشورهای فرانسه و اسپانیا از تیرماه به بعد کاملا محسوس است.

در ادامه، جداول 2 و 3 میزان نرخ رشد متوسط روزانه بهبودی و نیز متوسط نرخ رشد فوتی 13 کشور مشابه را در 6 ماه اخیر نشان می دهد. میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط­گیری متحرک بر روی بازه های زمانی ماهانه بوده و در نتیجه اعداد بدست آمده قابل اعتماد بوده و با مقایسه این شاخص میتوان به روند انتشار بیماری و نیز کنترل و مقابله با بیماری پی برد. همان طور که از جدول 2 پیداست، میزان متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی در دنیا از 6.8 درصد در فروردین ماه به 1.26 درصد در شهریور کاهش یافته است. برای کشور نیز میزان متوسط نرخ رشد بهبودی در فروردین ماه از 7.98 درصد به 1.85 درصد، در اردیبهشت به 1.65 درصد، در خرداد، تیر و مرداد به 1.34 درصد و نهایتا در شهریور به 0.55 درصد کاهش یافته است. مقایسه میزان نرخ رشد متوسط روزانه مبتلا به بیماری در 6 ماه گذشته (جدول 1) نسبت به رشد متوسط روزانه بهبودی (جدول 2) در ایران نشان می دهد که در طول مدت فوق همواره میزان رشد روزانه بهبودی بیش از رشد مبتلا بوده است. مثلا در تیر ماه رشد متوسط روزانه مبتلا به بیماری برابر با 1.09 درصد است و رشد متوسط روزانه بهبودی 1.34 درصد است. این امر در نمودار 7 نشان داده شده است.

دهقانی افزود: البته باید توجه داشت در خصوص متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی علاوه بر اینکه تابعی از میزان رشد و انتشار بیماری، تابعی از مسایلی نظیر طول درمان استاندارد برای ترخیص بیمار، ظرفیت پذیرش بیمار و امکانات بهداشتی کشورها بوده و نمی توان انتظار داشت که متناسب با افزایش بیماران با همان نرخ میزان بهبودی افزایش یابد. با این حال این نقطه قوت میزان کوچک بودن متوسط رشد روزانه انتشار بیماری و بزرگتر بودن متوسط رشد بهبودی نشانه کنترل و مقابله و سرکوب بیماری خواهد بود.

همان طور که از جدول 3 پیداست، میزان متوسط رشد روزانه فوتی در دنیا از 10.19درصد در فروردین به 0.91 درصد در تیر و نیز به 0.62 درصد در شهریور کاهش یافته است. برای کشور ایران نیز میزان متوسط نرخ رشد فوتی در فروردین ماه از 5.15 درصد به 1.11 درصد در اردیبهشت ماه و نیز به 0.97 درصد در خرداد ماه کاهش یافته ولی متاسفانه این میزان در تیرماه به  1.4 درصد افزایش، در مرداد 1.13 درصد و در شهریور به 0.6 درصد کاهش یافته است. نمودار 7 میزان متوسط نرخ رشد بیماری، نرخ رشد بهبودی و نیز نرخ رشد فوتی را در 6 ماه اول 99 نشان می دهد. همانطور که ملاحظه می شود میزان متوسط نرخ رشد فوتی در ماه های تیر و مرداد از میزان نرخ رشد بهبودی بیشتر بوده و در شهریور نیز تقریبا برابر است. وقوع این پدیده یعنی بیشتر بودن میزان رشد متوسط روزانه فوتی نسبت به میزان رشد بهبودی و یا میزان رشد انتشار بیماری که در هیچ کشور دیگری وجود ندارد.

دهقانی گفت: بررسی ها نشان می دهد که میزان رشد متوسط فوتی در 6 ماه اول سال در دنیا و همه کشورها روند کاهشی داشته است. با اینحال این روند برای برخی کشورها کاملا مشهودتر است. به طور خاص رشد متوسط فوتی در فروردین ماه در کشورهای ترکیه (25.95 درصد)، آمریکا (20 درصد)، آلمان (18.58 درصد)، کانادا (18.52 درصد)، انگلیس (17.9 درصد)، فرانسه (15.47 درصد)، اسپانیا (12.26 درصد) و ایتالیا (7.16 درصد) بوده است. در حالی که در شهریور ماه رشد متوسط روزانه فوتی همه این کشورها به زیر 0.4 درصد رسیده است.

 وی افزود: در شهریور ماه میزان رشد متوسط روزانه فوتی 13 کشور مورد نظر به ترتیب ترکیه با 0.72 درصد، برزیل با 0.62درصد، روسیه با 0.61 درصد و ایران 0.6درصد بالاترین میزان را داشته و سایر کشورها دارای میزان رشد متوسط فوتی روزانه زیر 0.5 درصد هستند. کشورهای آمریکا با 0.43 درصد، اسپانیا با 0.2 درصد، پاکستان با 0.11 درصد، فرانسه با 0.09 درصد، آلمان با 0.06 درصد، ایتالیا و انگلیس با 0.03 درصد و کشور چین صفر درصد بوده است. بر این اساس، میزان نرخ متوسط فوتی ایران در شهریور تقریبا برابر با کشورهای برزیل و روسیه بوده یعنی کشورهایی که بالاتر از یک میلیون، مبتلا می باشد.

در جدول 4، لیست کامل کشورهای دنیا با مبتلایان بیش از 200 هزار نفر در دو ماه اخیر یعنی مرداد و شهریور نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می شود، در این لیست 23 کشور وجود دارد. اگر این لیست که بر اساس آمار شهریورماه به ترتیب صعودی مرتب شده است در چهار دسته مختلف کشورهای بیش از یک میلیون نفر مبتلا (آمریکا، هندوستان، برزیل و روسیه)، کشورهای بین 500 هزار الی یک میلیون نفر (پرو، کلمبیا، مکزیک، اسپانیا، آفریقای جنوبی و آرژانتین)، کشورهای 500-300 هزار نفر (فرانسه، شیلی، ایران، انگلیس، بنگلادش، عربستان، عراق، پاکستان و ترکیه) و کشورهای 300-200  هزار نفر(ایتالیا، فیلیپین، آلمان و اندونزی) دسته بندی شود، امکان مقایسه بهترکشورها با یکدیگر فرآهم خواهد شد.

سرپرست ISC گفت: در میان کشورهای دسته اول یعنی جمعیت بیمار بیش از یک میلیون نفر، هندوستان و روسیه با  2.04 درصد و 0.52 درصد به ترتیب بیشینه و کمینه متوسط رشد روزانه را در شهریور داشته اند. همچنین کشور هندوستان با 2.31 درصد و روسیه 0.59 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین متوسط نرخ بهبودی و نیز کشورهای هندوستان با 1.51 درصد و آمریکا با 0.43 درصد دارای بیشترین و کمترین نرخ متوسط روزانه فوتی را در شهریور داشته اند.

وی افزود: در میان کشورهای دسته دوم یعنی جمعیت بیمار 1000-500 هزار نفر، آرژانتین با 2.18 درصد و  آفریقای جنوبی با 0.3 درصد بیشترین و کمترین نرخ رشد متوسط روزانه مبتلا در شهریور داشته اند. همچنین کشورهای آرژانتین با 2.27 درصد و اسپانیا با 0.2 درصد دارای بیشترین و کمترین نرخ رشد متوسط فوتی بوده اند. لازم به ذکر است که میزان نرخ متوسط فوتی روزانه اسپانیا در تیر ماه برابر با  0.02 بود که در مرداد به 0.05 درصد و در شهریور به 0.2 افزایش یافته است. 

دهقانی گفت: در میان کشورهای دسته سوم یعنی جمعیت بیمار500-300 هزار نفر، کشورهای فرانسه با 2.19 درصد و پاکستان با 0.16 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین متوسط نرخ رشد مبتلایان را داشته و کشورهای عراق با 1.03 درصد و انگلیس با 0.03 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین متوسط نرخ رشد فوتی روزانه را در شهریور داشته اند. کشور ایران تا پایان شهریور با جمعیت بیمار 425481 نفر در میان این دسته از کشورها با میزان متوسط نرخ رشد روزانه 0.59 درصد در شهریور ماه بعد از کشورهای فرانسه ( با 2.19 درصد)، عراق ( با 1.61 درصد)، انگلیس ( با 0.68 درصد) و بنگالادش ( با 0.62 درصد) قرار دارد.

 از نظر متوسط نرخ رشد بهبودی، ایران در همین ماه با میزان 0.55 درصد بعد از کشورهای عراق ( با 1.99 درصد) و بنگلادش( با 1.32درصد) قرار دارد. از نظر میزان متوسط نرخ فوتی روزانه در شهریور، ایران با 0.6 درصد بعد از کشورهای عراق ( با 1.03 درصد)، بنگلادش ( با 0.83 درصد)، عربستان ( با 0.75 درصد) و ترکیه ( 0.72 درصد) قرار دارد. به طور کلی کشور از نظر میزان متوسط نرخ فوتی روزانه هم ردیف کشورهای برزیل و روسیه می باشد. جهت اطلاع، میزان متوسط نرخ رشد فوتی برای کشورهای ایتالیا، انگلیس، فرانسه و آلمان کمتر از 0.09 درصد می باشد.

دهقانی در ادامه گفت: در میان کشورهای دسته چهارم یعنی جمعیت بیمار 300-200 هزار نفر، کشورهای اندونزی با  1.66درصد و ایتالیا با 0.5 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین  متوسط نرخ رشد مبتلا در شهریور  و کشورهای فیلیپین با 1.73 درصد و ایتالیا با 0.03 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین متوسط نرخ رشد روزانه فوتی در شهریور بوده اند.

همچنین، از میان کل کشورهای جهان با جمعیت بیمار بیش از 200 هزار نفر، کشورهای فرانسه با 2.19 درصد و پاکستان با 0.16 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین متوسط نرخ رشد روزانه مبتلا بوده و نیز کشورهای آرژانتین با 2.27 درصد و انگلیس و ایتالیا با 0.03 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین متوسط نرخ رشد فوتی روزانه در تیرماه بوده اند.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، جهت تسریع فرایند اطلاع رسانی در زمینه یافته های جدید علمی در مورد ویروس کووید-19 و کمک به پژوهشگران، سیاست‌گذاران حوزه سلامت و عموم مردم و نیز پاسخ دهی مطلوب به همه گیری جهانی، سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) را از ابتدای بروز بیماری راه اندازی کرده است. اطلاعات این پایگاه شامل جدیدترین مقالات علمی تمام متن منتشر شده و پیش چاپ و نیز آمار مربوط به وضعیت انتشار بیماری بر اساس نقشه جهانی از وضعیت همه‌گیری بیماری کووید-19 بوده و با جستجو در آن، تازه ترین آمار مبتلایان، مرگ و میر، درمان‌شدگان و همچنین نسبت های ابتلا به جمعیت به تفکیک هر کشور و مقایسه بر اساس نمودار زمانی-مکانی قابل مشاهده است. آدرس وبگاه این سامانه https://maps.isc.gov.ir/covid19/)) بوده که از طریق وبگاه اصلی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) https://www.isc.gov.ir)) در دسترس می‌باشد. این سامانه همچنین به درخواست سازمان همکاری های اقتصادی کشورهای عضو دی هشت (D8) برای بهره برداری کشورهای عضو، در فروردین ماه با حضور نمایندگان کشورهای عضو این سازمان به دعوت مرکز بهداشت و حمایت اجتماعی سازمان  D8(D8-HSP) و نیز مرکز بهداشت جهانی(Chatham House) لندن به صورت ویدیو کنفرانس رونمایی و در وبگاه آن سازمان به آدرس (http://developing8.org/) قرار گرفت.

در حال حاضر حدود 18009  مدرک از آخرین یافته های علمی در خصوص ویروس کووید-19 در قالب مقاله تمام متن چاپ شده و پیش چاپ در این سامانه در دسترس محققان و پژوهشگران قرار دارد و البته این اطلاعات به طور روزانه به روز رسانی می‌شود. از این تعداد پژوهش، کشورهای آمریکا، چین و انگلیس به ترتیب با 2812، 2406 و 1224 مقاله بیشترین مشارکت علمی را در مقایسه با سایر کشورهای دنیا در این حوزه داشته اند. سایر کشورها از جمله ایتالیا (1179 مدرک)، فرانسه (447 مدرک)، کانادا (439 مدرک)، هند (417 مدرک)، آلمان (412 مدرک) و استرالیا (335 مدرک) به ترتیب در جایگاه های چهارم الی نهم قرار دارند. ضمنا کشور ایران با 283 مقاله جایگاه دهم دنیا را در پژوهش و تحقیق و یافته های جدید در خصوص ویروس کووید-19 دارد.

در این سامانه همچنین مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های صادر شده توسط سازمان‌های معتبر دنیا از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حوزه بهداشت، سلامت و مقابله با شیوع بیماری کووید –19  قرار دارد که می‌تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.

سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVI