داخلی
»گزارش
نشست «امام علی (ع) در آيینه متون کهن» برگزار شد
به گزارش لیزنا، کتابخانه مرکزی دانشگاه قم با همکاری نهاد نمایندگی ولی فقیه سلسله نشست‌هایی را با عنوان «امام علی علیه السلام در آیینه پژوهش‌ها» برگزار کرد. سومین نشست با عنوان « امام علی علیه‌السلام در آيینه متون کهن» با سخنرانی دکتر دکتر طالعی دوشنبه مورخ 25/11/1400 برگزار کرد.
دکتر طالعی در ابتدای صحبت‌های خود به معرفی کتاب «معجم الاثار مختومه فی الامام علی(ع)» پرداخت و گفت: این کتاب در سال ۱۳۸۱ توسط کتابخانه حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی منتشر شده است. ویرایش دوم در سال ۱۳۹۷ توسط کتابخانه حرم حضرت ابالفضل، عتبه عباسیه، در 920 صفحه منتشر شده است. مطالب این کتاب شامل سه بخش:
مقدمه‌ای بر تاریخچه و وضعیت فعلی میراث مکتوب شیعه
میراث مکتوب اهل بیت علیهم السلام و وضعیت کنونی آنها
ظرفیتهای علمی، پژوهشی و مطالعاتی متناسب با اهل بیت علیهم السلام
تنظیم شده که در ادامه به بیان خلاصه‌ای از مطالب هر بخش آورده می‌شود.
مقدمه‌ای بر تاریخچه و وضعیت فعلی میراث مکتوب شیعه
وی گفت: به عنوان یک شاخص از وضعیت آثار شیعی، اگر تنها به پنج اثر فهرست کهن، یعنی فهرست نجاشی، فهرست شیخ طوسی، فهرست منتخب‌الدین رازی، معالم العلمای ابن شهرآشوب نظری کنیم و سطر سطر آنها را به طور دقیق مطالعه کنیم شاید بتوانیم تصویر نسبتا دقیقی از وضعیت آنها و آنچه بر آنها گذشته را برای نسل حاضر ترسیم کنیم و می‌توان گفت که ما در خوشبینانه‌ترین حالت به 10 درصد آثار شیعی ( حدود دوهزار مدخل) دسترسی داریم؛ زیرا حدود 90 درصد از آثار عمدا (بر اثر آتش سوزی و ..) یا سهوا (بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله و فقدان ابزارآلات و ادوات و...) از بین رفته‌اند که امروزه به هیچ وجه قابل ردیابی و بازیابی نیستند. در یک کلام باید گفت حتی در حد یک دهم از هزاران اثر کهن شیعی هم به دست نسل امروز نرسیده است. امروزه اگر با یک نهضت جهانی در شناسایی آثار شیعی در جای جای کره خاکی گام‌های استواری برداریم شاید بتوانیم 10 درصد را به 20درصد تبدیل کنیم و نهایتا دو درصد دیگر هم با فرایند استخراج و بازسازی متون از دل آثار دیگر به این رقم اضافه کنیم تا به 22 درصد برسیم؛ یعنی ما در خوشبینانه‌ترین حالت به یک پنجم از آثار شیعی دسترسی خواهیم داشت و حتی اسامی مابقی آثار را هم نداریم چه برسد به محتوای آنها.
میراث مکتوب اهل بیت علیهم السلام و وضعیت کنونی آنها
دکتر طالعی گفت: در مقدمه باید گفت میراث مکتوب اهل بیت علیهم السلام به نحو عام چه آثاری که مستقلا و مستقیما میراث اهل بیت محسوب می‌شوند همچون صحیفه سجادیه، نهج‌البلاغه و دیگر کتب حدیثی و چه آثاری که منظوم یا منثور با اهل بیت مرتبط بوده و نگارش شده است و همچنین با صرف از نظر مذهب شیعی، سنی یا حتی مسیحی تولیدکنندگان این آثار مستقلِ به زبان‌های مختلف همگی با اندکی تسامح میراث مکتوب اهل بیت علیهم السلام محسوب می‌شوند. البته آثار مشتمل بسیاری که در فصلی یا بخشی از آنها به موضوعاتی درباره اهل بیت اشاره شده باشد عرفا از شمول این عنوان مربوطه خارج است. هرچند این آثار به نحو غیرمستقیم در تمامی مباحث و مطالعات اسلامی مرتبط با اهل بیت علیهم السلام مورد استفاده و استناد قرار گرفته‌اند.
وی افزود: حال اگر همه فهرست‌های نسخ خطی اسلامی نگارش یافته به زبان‌های مختلف برای معرفی حدود 2 میلیون نسخه خطی اسلامی به زبان‌های عربی، فارسی، ترکی، اردو، پشتو و ...مورد بررسی دقیق قرار بگیرد ما با حدود 250 هزار نسخه خطی مرتبط با اهل بیت(ع) مواجه خواهیم شد که حداقل 100هزار نسخه آن مرتبط با امیرالمومنین است. حال اگر 3 میلیون نسخه خطی اسلامی فهرست نشده که در جای جای کره خاکی وجود دارد نیز فهرست شود به این آمار حدود 65 تا70 درصد هم اضافه می‌شود و با حداقل 650 هزار نسخه خطی مرتبط با اهل بیت مواجه خواهیم شد.
ظرفیتهای علمی، پژوهشی و مطالعاتی متناسب با اهل بیت علیهم السلام
دکتر طالعی در ادامه نشست گفت: متناسب با کمیت این آثار کهن به لحاظ کیفی در برگ برگ و سطر سطر این آثار تنوع بالایی از ظرفیتهای علمی و پژوهشی نهفته است و اگر به تعبیر استاد شفیعی کدکنی با نگاه منشوری توام شود آن را هزاران فرمت از انواع پژوهش‌ها در قالب‌های رساله، پایان‌نامه، کتاب و مقاله را پیش روی پژوهشگران جوان خواهیم داشت. اگر محتوای متون آنها با کمک از هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل آماری و محتوایی بشوند و موضوعات مرتبط در بانک‌های اطلاعاتی متمرکز و دسته‌بندی شوند بی تردید با صدها هزار اثر در حوزه امامت و مباحث پیرامون آن متناسب با نیازهای روز نگارش و تولید خواهد شد. همچنین علاوه بر ظرفیتهای علمی نهفته در محتوای آثار می‌توان بر روی مباحث برون متنی مانند دانش نسخ خطی، بحث‌های رده‌بندی، طبقه‌بندی موضوعی آثار، مباحث مرتبط با کاغذ، نوع جنس ان، خوشنویسی و … پژوهش کرد و چندین اثر دیگر در این حوزه تولید کرد.
وی افزود: به طور کلی اگر جنس نگاه ما به قرن کهن، به خصوص متون مرتبط با اهل بیت علیهم السلام از جنس نگاه منشوری بشود، بدون کوچک‌ترین تردیدی طیفی زیبا از کارهای پژوهشی ناب خلق خواهد شد.
لازم به توضیح است که فیلم ارائه کلیه کارگاه‌ها و نشست‌های برگزار شده کتابخانه مرکزی در صفحه اختصاصی کتابخانه مرکزی در کتابخانه دیجیتالی دانشگاه و پروفایل اختصاصی کتابخانه مرکزی در آپارات بارگذاری شده و علاقه‌مندان می‌توانند به متن سخنرانی این نشست از طریق آدرس مراجعه کنند.
گزارش: حمیده صبوری، دانشجوی کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.