معرفی کتاب گوژپشت نوتردام

خاصیت اصلی داستان‌ها و رمان‌ها، ارائه‌ی چکیده‌ی تجربیات و احساسات است. به گونه‌ای که غالبا اشخاص بعداز خواندن رمان‌ها، حس کسب تجربه‌ای تازه را درک می‌کنند. امروزه به دلایل مختلف، ادبیات داستانی از قالب کلاسیک در آمده و شکل و شمایلی نامعلوم پیدا کرده است. نکته اینجاست که بعداز طی چند سال برخی از کتاب‌ها هستند که خاصیت القای تجارت و اندیشه و احساسات را از دست نداده‌اند و طی گذر سال‌ها، همچنان در صدر بهترین‌های ادبیات هستند. رمان گوژپشت نوتردام هم شامل این دسته از موارد می‌شود. با آنکه موضوع کتاب به سال‌های قبل از انقلاب کبیر فرانسه باز می‌گردد ولی خواندن آن حس مطابقت شرایط دیروز فرانسه را با امروز هر کشوری زنده می‌کند. رمز این آثار، عجین بودن محتوای اثر با روحیات و فطرت آدمی است. لذا این آثار تا زمانی که انسان وجود دارد، وجود دارند. در اینجا به تنهایی از کتاب کوژپشت نوتردام سخن نمی‌گویم، بلکه مجموعه‌ای از کتاب‌ها که در دایره‌ی مطالب فوق جای می‌گیرند مدنظر است.

معرفی نویسنده

ویکتور هوگو یکی از شاعران، داستان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان بزرگ، پیرو سبک رومانتیسم فرانسوی می‌باشد. هوگو به عنوان یکی از بهترین نویسندگان فرانسوی دارای شهرت جهانی است. آثار وی به بسیاری از اندیشه‌های سیاسی و هنری رایج در زمان خویش اشاره نموده و بازگو کننده تاریخ معاصر فرانسه می‌باشد. از برجسته‌ترین آثار او «بینوایان»، «گوژپشت نوتردام» و «مردی که می‌خندد» است (جواری و همکار، 1389). در کتاب «ویکتور هوگو در محکمه تاریخ» اثر هنری گیمن، از ویکتور هوگو به زیبایی و صراحت و حقیقت سخن می‌گوید و دوران زندگی او را به تصویر می‌کشد. نویسنده در بخشی از این کتاب، در رابطه با خصلت و روحیه‌ی ویکتور هوگو در ایام جوانی بیان می‌دارد:

«ویکتور هوگو؟ کدام هوگو؟ هر یک از چهار سیلاب این اسم خاص، مجموعه‌ای از موجودات متفاوت را در ذهن تداعی می‌کنند. این جوانِ «موقر، کم حرف و پراندیشه» که پدرش، ژنرال بازنشسته‌ی ارتش، از او بدین گونه یاد می‌کند –ویکتور- ماری هوگو نامیده می‌شود. فقیر است، راهرو خانه‌اش را شخصا نظافت می‌کند، «پنیر ارزان قیمت مصرفش را یک سو یک سو (واحد قدیمی پول فرانسه)، از میوه فروشی» می‌خرد؛ پسری است سختکوش و دیرجوش، مغرور، امین تا حد خشنونت؛ پاک و ساده تا مرز سبعیت». (ص 15)

معرفی و نقد کتاب

رمان گوژپشت نوتردام، در سال1831 میلادی انتشار یافت (هوگو، 1802- 1885). این کتاب یکی از آثار برجسته جهان است. این اثر را می‌توان یکی از عوامل تاثیرگذار در انقلاب فرانسه دانست. در این انقلاب، نظام سلطنتی جای خودش را به جمهوری دموکراتیک داد. کمتر کسی است که با خواندن این کتاب و حتی خواندن بخش‌هایی از آن، مجذوب توصیف و جزییات دقیقی که نویسنده به کار برده، نشود! نویسنده‌ی مربوطه همچنین در سایر آثار خود مثل «بینوایان» نیز توانسته به خوبی شرایط محیطی را متصور شود و به تصویر بکشاند. رمان گوژپشت نوتردام پایانی عاشقانه و سوزناک دارد. روابطی و مسائلی که در شخصیت‌های این داستان مشاهد می‌شود عبارتند از عشق یک طرفه، حق طلبی، سرپرستی افراد طرد شده توسط جامعه، تقدیر و سرنوشت و ... . معمولا آثاری که ویکتور هوگو به رشته‌ی تحریر درآورده، نشآت گرفته از دوران زندگی خودش است؛ کتاب گوژپشت نوتردام هم به گونه‌ای تحریر شده که به وفور این احساس و شرایط زندگی ویکتور هوگو را بازتاب می‌کند. در مجموع کتاب گوژپشت نوتردام، روحیه‌های مختلفی را در شخصیت‌ها متصور می‌شود که به زیبایی رمان می‌افزاید. این کتاب نقاط ضعیف دستوری و نحوی ندارد، چرا که یک متن کاملا ادبی است. همچنین نویسنده متن را انقدر جامع خلق کرده که اگر از هر زاویه‌ای به داستان و شخصیت‌های موجود در آن بنگریم، خلاء خاصی را احساس نخواهیم کرد. این اثر مخاطبین را درگیر با حوادث و روایت‌های خودش می‌کند، بگونه‎‌ای که باید حتما خوانده شود تا به زیبایی‌های بند بند جملات پی‌برده شود و مخاطب خودش را در بین حوادث ببیند.

قسمتی از داستان

در این هنگام کازیمودو که فوق‌العاده خشمگین به نظر می‌رسید، ناگهان چندین قدم عقب‌تر رفت و با شتاب جلو آمد و او را از فراز بام به پایین پرتاب کرد!

کشیش فریادی کشید و از نرده افتاد، و اتفاقا دستش به ناودان سنگی گیرکرده و محکم به آن چسبید و می‌خواست مجدداً فریادی از درون سینه بیرون آورد که کازیمودو را با حالتی مخوف و انتقام‌آمیز بالای سرخود دید. دیگر هیچ نگفت و ساکت و آرام همان جا ماند.

پیوسته می‌کوشید که تعادل خود را نگه داشته و از سقوط خویش جلوگیری کند. محکم خود را به ناودان چسبانیده بود، ولی تلاش‌هایش به‌هدر‌ می‌رفت، زیرا در ناودان شکاف‌هایی که جایگاه گرفتن دست باشد وجود نداشت. هرلحظه که پایین را می‌نگریست وحشت می‌‌‌کرد. از فراز ناودان تا روی سنگ‌فرش دویست قدم فاصله بود ... .

سخن آخر

 در کتاب گوژپشت نوتردام، شخصیت اصلی به تنهایی مطرح نیست؛ بلکه هر کدام از شخصیت‌های داستان ماجرا و حوادث زندگی خودشان را دارند و تقدیر خودشان را به دوش می‌کشند. حال ترکیب این حوادث و برخورد شخصیت‌ها با یکدیگر به گونه‌ای هنرمندانه انجام شده که هر کس با خواندن این کتاب خود را به جای کاراکترها (شخصیت­‌های) داستان می‌بیند. همانطور که در متون فوق، در بخش معرفی کتاب بیان شد، آثار ویکتور هوگو برگرفته از زندگی شخصی ویکتور هوگو است. چرا که شخصیت‌های موجود در داستان‌هایش، یک شخصیت مشابه در زندگی حقیقی‌اش را به تصویر می‌کشد. به عنوان مثال ویکتور هوگو و برادرش در یک دوران، به یک معشوقه دل‌می‌بازند و حاصل این دل‌باختن رسیدن ویکتور به معشوقه‌ی خویش و رفتن برادر او به پشت میله‌های دارالمجانین و در عاقبت منجر به فوت او بعد از ده سال پشت میله‌ها میشود (گیمن، 1998، ص9). اینجاست که می‌توان بین دوران زندگی ویکتور هوگو و آثاری که خلق کرده ارتباط مستقیم برقرار کرد.

منابع:

1. گیمن، هنری، (1998). ویکتور هوگو در محکمه تاریخ. ترجمه محمود بهفروزی. تهران: اهورا، 1377. 252ص
2. جواری، محمدحسین، وحید نژاد، محمد، (۱۳۸۹). مطالعه و بررسی تصویر شرق در آثار ویکتور هوگو، مجله جستار های زبانی، ۱(۱)، ۲۹.
3. هوگو، ویکتور ماری، ١٨٠٢- ١٨٨۵م؛ گوژپشت نوتردام. ترجمه شکوفه اخوان. تهران: نهال نویدان، ١٣٩٢. ١۵٩ص

مشخصات کتاب:

هوگو، ویکتور ماری، ١٨٠٢- ١٨٨۵م. گوژپشت نوتردام؛ مترجم رویا ریاحی. تهران: آریسا، ١٣٨٠. ١٢ص: مصور (رنگی)

درباره نویسنده این متن:

یاسین اسدی جمنانی، دانشجوی کارشناسی علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان و عضو شورای انجمن علمی علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان