نشست «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» برگزار شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی موسسه خانه كتاب، نشست معرفی و بررسی  كتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» اثر حسن جوادی با حضور احمد سمیعی (گیلانی)، مجدالدین كیوانی و مصطفی حسینی عصر دوشنبه (۴ خردادماه) در سرای اهل قلم برگزار شد.

در ابتدای این نشست، فیلم ضبط شده ای از حسن جوادی پخش شد كه وی در آن به تشریح اهداف نگارش این اثر و بخش هایی از كتاب پرداخته بود.

سپس احمد سمیعی (گیلانی) اظهار كرد: شخصیت حسن جوادی برای من بیشتر از آن  كه یك ایران  شناس باشد، شبیه كسی است كه ادبیات تطبیقی انجام می دهد؛ همه آثار این نویسنده را كه مطالعه می كنم  به علاقه وافر ایشان به ادبیات تطبیقی پی می برم. آثاری هم كه ارائه داده، درست است كه دوراز هم و متنوع هستند اما همگرا هستند و همه یك مقصود را در نظر دارند؛ درست همان كاری كه ادبیات تطبیقی می كند.

وی با بیان این كه بررسی گذشته حسن جوادی نشان می دهد كه وی كارنامه درخشانی دارد، گفت: عنوان كتاب اصلاً با محتوای كتاب مطابقت ندارد و فقط بخشی از فصول ۵ تا ۸ به عنوان كتاب مرتبط می شوند. بنابراین من معتقدم این اثر باید در قالب دو كتاب منتشر می شد؛ به عبارت دیگر، كتاب وصله كردن بخش های مختلف است كه اصلاً هیچ ارتباطی به هم ندارند. به نظر من ناشر این اثر باید به این مسأله توجه می كرد.

در ادامه این نشست، مصطفی حسینی ضمن معرفی كتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» اظهار كرد: تحقیق جوادی یكسره بر اساس منابع معتبر و درجه اول فارسی، انگلیسی، تركی و فرانسه استوار است. جوادی در بسیاری از موارد وقتی از اثری نام می برد به قدر كفایت، محتوایی از آن را شرح داده است. علاوه بر آن نویسنده در خلال كتاب، علاوه بر مستشرقان انگلیسی به برخی از شرق شناسان برجسته اروپایی كه بر روند تشكیل و تسریع شرق شناسی در انگلستان تأثیر گذار بودند نیز، نقدی می زند.

وی با بیان این كه این اثر در زمره آثار درخشان این حوزه یعنی تطبیق انگلیسی ـ فارسی است، گفت: گستره این تحقیق، ۵ قرن را دربرمی گیرد (از اواخر سده های میانه آغاز می شود و تا پایان قرن بیستم ادامه می یابد)

حسینی افزود: به گفته نویسنده كتاب، وی از تكرار تحقیقات قبلی پرهیز كرده و بیشتر به بیان مطالبی در این زمینه پرداخته كه از چشم محققان پیشین مغفول مانده است. در مواردی هم كه تحقیقات قبلی جامع بوده، به اشاره به آن ها اكتفا كرده و از آن گذشته است. گذشته از آن، اگر تحقیق مشابه در این زمینه دیده است، محقق كوشیده از منظر متفاوت بدان بنگرد.

وی با اشاره به نكاتی كه باید در این كتاب اصلاح شوند، اظهار كرد: ضبط های دو گانه یا چند گانه، بی توجهی به ضبط اشحر، ضبط های نادرست و نامانوس، اغلاط مَطبعی، بوی ترجمه نافصیح، پیش سهوهای مضمونی و دوگانگی های مضمونی از جمله این نكات به شمار می آیند.

حسینی در پایان با ذكر مثال هایی از این كه دكتر جوادی در این اثر خیلی نگاه مثبتی به تطبیق گران ایرانی ندارد، اظهار تأسف كرد.

مجدالدین كیوانی از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی با بیان این كه متأسفانه در این كتاب شاهد برخی به هم ریختگی ها هستیم، اظهار كرد: بسیار متعجبم كه چرا باید كتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» كه زیر نظر سازمان سمت و فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است، به اندازه فراوان اشكال داشته باشد؟! جالب اینجاست كه این اثر ویراستار نیز داشته است.

كیوانی یكی از دلایل وجود این مقدار اشكال در كتاب را دور بودن جوادی از ایران و آشنا نبودن وی با تحولات زبان فارسی به ویژه در سال های اخیر عنوان كرد و گفت: شاید ایشان می خواستند از عباس میلانی كه آثارش را خودش هم تألیف و هم ترجمه می كرد، تبعیت كند. تصور می كنم اگر جوادی این كتاب را به مترجم فارسی زبان وارد و حرفه ای می سپارد و خودش فقط نظارت می كرد و اگر مترجم ابهامی داشت، برطرف می كرد، بهتر بود.

وی با بیان این كه اثر جوادی یك بررسی تاریخی (تحقیق در زمان) است، ادامه داد: جوادی، آن چه را كه خاورشناسان (غربی ها) با تأكید بر انگلیسی زبان ها، راجب ایران و خلق نوشته اند را ـ البته تا قرن ۱۹ ـ مرور تاریخی  كرده است.

كیوانی با بیان این كه كتاب جوادی یك اثر توصیفی است، افزود: موضوعی كه جوادی برای نگارش این اثر انتخاب كرده است آن قدر جا داشته كه تا مقطع دكترا به آن بپردازد اما وی فقط تا قرن ۱۹ به آن پرداخته است.

وی توضیح داد: با نگاه به عنوان كتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی با تأكید بر قرن ۱۹» در وهله نخست چنین به ذهن می آید كه در این كتاب ادبیات كشوری بر ادبیات كشور دیگری تأثیر گذاشته است اما خود جوادی وقتی تعریف می كند و همچنین بر اساس مندرجات كتاب، متوجه می شویم كه ایشان روند شناخت و آشنایی انگلیس ها با ادبیات و فرهنگ و تاریخ و ادیان ایران را بررسی كرده است. به عبارت دیگر این اثر فقط ادب فارسی را بررسی نكرده است بلكه از تاریخ، ادیان، كتب سیاست مداران و سیاحان را نیز بررسی كرده است.

كیوانی با بیان این كه موضوع این اثر یك موضوع توصیفی تاریخی است كه روند تدریجی تكاملی را دنبال می كند، عنوان كرد: در این اثر گاهی نگاه انگلیسی ها به ایران منفی و در بخشی دیگرمثبت ارائه شده است به گونه ای كه برخی از شعرا و نویسندگان انگلیسی زبان خود را مدیون ادبیات فارسی می دانند.

وی بیان كرد: این اثر به عنوان مواد خام كتاب خیلی خوبی است اما نیاز به بازنویسی دارد تا اشكالاتش برطرف شود. به این منظور لازم است كه به دست یك مترم فارسی دان داد شود و همچنین دوباره ویرایش شود. سپس بر اساس مواد این كتاب می شود چند مقاله یا رساله در این زمینه نوشت.