امکان پشتیبانی از همه انواع منابع اطلاعاتی؛ از ویژگی‌های منحصر به فرد نرم افزار LIBRA

به گزارش لیزنا، دومین جلسه شورای سیاستگذاری کتابخانه دیجیتالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام با حضور حجت الاسلام والمسلمین احمدی تبار معاون علمی و فرهنگی و حجت الاسلام والمسلمین آل ایوب مدیرکل خدمات فرهنگی و انتشارات مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، دکتر سیدمهدی طاهری، رییس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبایی و عضو افتخاری شورای سیاستگذاری کتابخانه دیجیتالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، اسماعیل راهنورد، مدیر کتابخانه آیت الله بروجردی و عضو شورای سیاستگذاری کتابخانه دیجیتالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، حسن رجبیان ،دبیر مکتا، مهندس فاطمی و مهندس کیانی از شرکت یکم سافت، و مدیران و کارشناسان کتابخانه های مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، کتابخانه آیت الله بروجردی، آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها و موسسه اخلاق و تربیت اسلامی ، روز چهارشنبه 9 تیرماه 1400 از ساعت 13:30 الی 17:30 در ساختمان مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام  برگزار شد.

در ابتدای این نشست فریار فاطمی مدیر عامل شرکت یکم سافت به ارائه گزارشی از فعالیت های خود در سال های گذشته پرداخت و در ادامه به سوابق علمی و تجربیات اجرایی خود اشاره کرد. فریار فاطمی در معرفی شرکت یکم سافت افزود که سرویس‌های متعددی توسط این شرکت ایجاد شده است و موفقیت هایی در زمینه هوش مصنوعی از جمله سیستم‌های پیشنهاد دهنده و موتور سخنگو برای تولید کتاب صوتی داشته است.

در ادامه این نشست در زمینه توضیحات فنی نرم افزار، داوود کیانی مدیر فنی شرکت یکم سافت، به معرفی نرم افزار (LIBRA) پرداخت و گفت: محصولی را ارائه کرده ایم که بتوانیم در یک بستر جامع به مدیریت کتابخانه و مرکز اسناد بر اساس استانداردهای روز بپردازد. از جمله استانداردهای مورد استفاده در این بستر نرم افزاری در حوزه سازماندهی دانش schema.org BIBFRAME، LRM، RDA  می‌باشد. پایگاه داده مورد استفاده در این بستر نرم افزاری، Mongo db است. علت استفاده از این پایگاه داده‌ ای این است که محدودیتی ایجاد ننماید و در مقابل سرعت و قدرت کافی در اختیار قرار دهد و بر این اساس بتوان اسناد و مدارک‌ و انواع منابع را به صورتی نگهداری نماید، که در آینده قابل تغییر باشد و هم اگر از مقطعی نوع مدرک جدیدی به سیستم اضافه گردید، از آن پشتیبانی نماید. همچنین این بستر نرم افزاری، از فرمت JSON-LD و تمام استانداردهای که لازمه این کار است، پشتیبانی می‌کند. موتور جستجوی مورد استفاده در این نرم افزار، موتور جستجوگر الستیک سرچ (Elasticsearch) است که از قدرتمندترین ها در حوزه جستجو بوده، و امکانات خوبی را در اختیار قرار می دهد. همچنین می توان در کشف دانش از آن استفاده کرد. این نرم افزار تحت وب کار شده است. موضوع چندزبانه بودن از دیگر ویژگی هایی است که در کل نرم افزار مورد توجه بوده، و نیز متادیتا را می توان به چندین زبان دارا بود. در این نرم‌افزار، ماژول‌های سازماندهی اطلاعات و دانش، مستندات، فهرست دسترس پذیر همگانی، مدیریت سطوح دسترسی و مدیریت اشیایی محتوایی (فیزیکی و دیجیتالی) توسعه یافته و آماده بهره برداری است، و ماژول‌های فراهم آوری اطلاعات و تحویل مدرک، نشریات ادورای، مدیریت گردش و امانت منابع، کشف کتابشناختی (دروازه اطلاعاتی) هم در آینده نزدیک به بهره برداری می رسد.

وی افزود: یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این نرم افزار، امکان پشتیبانی از همه انواع منابع اطلاعاتی است. در ماژول مستندات طبق چارچوبی که برای سیستم اعمال می‌گردد، می توان انواع رابطه ها را تعریف نمود. ماژول فراهم آوری و تحویل مدرک، این ماژول هنور پیاده سازی کامل نشده است، اما ویژگی هایی دارد که ارتباط با دیگر اجزای سیستم، ارتباط با سیستم مالی و بودجه، خرید و سفارشات یکپارچه بین مجموعه های مختلف و کنسرسیومی، امانت بین کتابخانه ای را مد نظر قرار داده است. گزارشات از دیگر موضوعات مهمی است که مورد توجه است، به ویژه از لحاظ بصری کردن گزارشات در قالب چارت ها و نمودارهای مختلف اهمیت دارد.  ماژول نشریات ادواری نکته قابل توجه در این بخش پیکربندی منعطف و ارتباط با بقیه اجزای سیستم از ویژگی ها این ماژول است. در ماژول مدیریت گردش و امانت منابع، که در آینده نزدیک آماده می‌گردد، تمام فرآیندها به صورت مکانیزه تعریف شده است. از ویژگی های این بخش می‌توان به مکانیزه کردن فرآیندها از جمله رزرو، ثبت درخواست امانت و ... اشاره نمود. همچنین در این بخش، زیرساخت امانت الکترونیکی هم فراهم شده است.

در ادامه نشست، دمویی که برای مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام آماده شده، به نمایش گذاشته شد. وی در در توضیح این  دمو گفت:  ایده کلی که برای طراحی این دمو مورد توجه بوده است، ایجاد یک صفحه رابط کاربری ساده و مدرن است که قابلیت مدیریت و تغییر آن توسط مدیر سیستم امکان پذیر باشد. در این صفحه رابط کاربری همراه با یک سرچ باکس بزرگ، امکان تعریف کتب پربازدید، تازه های نشر، کتب پیشنهادی و مناسبتی، و تعریف بنرها و مقوله های موضوعی مختلف بر اساس نیاز مجموعه وجود دارد. در بخش نتایج جستجو، نتایج به ترتیب اولویت و میزان ربط نمایش داده می شود، و نمایش نتایج جستجو را بر اساس معیارهای مختلف از جمله موضوع خاص، ناشر خاص و ... وزن دهی نمود.

در ادامه این نشست، دکتر سیدمهدی طاهری رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی و عضو شورای سیاستگذاری کتابخانه دیجیتالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، ضمن تشکر از توجه این شرکت به پیاده سازی استانداردهای روز دنیا، ارزیابی نرم افزار تولید شده توسط متخصصان علم اطلاعات و حرفه مندان کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی شد، و بر انعطاف پذیری نرم افزار در پاسخ به ویژگی های بومی و نیازهای متفاوت کتابخانه ها تاکید کرد.

 وی در ادامه گفت:  اگر استاندارد فراداده ای schema.org برای کتابخانه ها، موزه ها و آرشیوها، به درستی و به صورت کامل (با حفظ بستر معناشناختی و توجه به ویژگی های بافت میراث فرهنگی) پیاده سازی شود، فرانماهای آماده و مجزایی برای هر یک از اشیای جامعه میراث فرهنگی دارد. نیز امکان برقراری پیوند میان اشیای کتابخانه ای، موزه ای و آرشیوی با یکدیگر وجود خواهد داشت.

 وی در ادامه بر لزوم توجه استفاده از تجربه کاربری در تحلیل لاگ های سیستمی برای شخصی سازی خدمات تاکید کرد. سپس پیشنهاد کرد که با توجه به مباحث مطرح شده در جلسه درباره محیط رابط کاربری اُپک نرم افزار و قابلیت های جستجوی آن، امکان انتخاب فیلترهای نوع منبع، نوع فیلد هدف و  این که منبع دارای شی دیجیتالی است یا خیر، در صفحه اول نرم افزار برای کاربران فراهم شود. همچنین وی در این موضوع امکان جستجو در تقسیمات فرعی سرعنوان های موضوعی و فراپیوند بودن آنها در پیشینه های بازیابی شده را مورد تاکید قرار داد.

در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین احمدی تبار معاون علمی و فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، ضمن تشکر از تلاش های صورت گرفته در این زمینه، به بحث کتابخانه دیجیتالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام اشاره کرد و گفت: هدف مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام کسب مرجعیت پیام اهل بیت علیهم السلام در سطح بین المللی است، که کتابخانه دیجیتالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام یکی از مسیرهای تحقق این هدف است. همچنین ویخواستار ادامه این نشست ها، در جهت تکمیل نرم افزار و رفع نواقص احتمالی شد.

در انتهای جلسه به برخی پرسش های مدیران و کارشناسان در خصوص چگونگی کارکرد این نرم افزار در موضوعات قابلیت های جستجوی نرم افزار، امکان استفاده از این بستر نرم افزاری در موزه ها، مدیریت لاگ ها در نرم افزار، مشخصات سرور مورد نیاز، رابط کاربری، چیدمان فیلترهای جستجو و ... پاسخ داده شد و برای بهبود نرم افزار پیشنهادهایی به شرکت یکم سافت ارائه شد.