داخلی
»مطالب کتابداری
»گاهی دور گاهی نزدیک
(لیزنا، گاهی دور/گاهی نزدیک 167): دکتر سید مهدی حسینی، دبیر اجرایی همایش ملی خواندن: دانشجویان کم تجربه و پژوهشگران جوان به دلیل آشنایی اندک با هدف و کارکرد همایشها و نوع نگارشهای قابل پذیرش در اینگونه گردهمایی ها، بسیاری از فرصت های طلایی شناسایی و ایجاد ارتباط با افراد صاحبنظر و مؤثر حوزه علمی خود را از دست می دهند. نوشتار کنونی تلاشی است برای بیان ساده اهداف و کارکردهای همایش علمی، نوع نگارش هایی که میتوان برای دبیرخانه همایش خواندن فرستاد، و نیز برخی ترفندهای راهبردی برای افزایش احتمال پذیرش اثر ارسالی.
هدف همایشهای علمی
هدف همایش علمی گردآوری افراد هم علاقه درباره موضوعی علمی است که بتوانند به گفتگو و تبادل نظر بپردازند. برگزار کنندگان همایش که معمولاً افرادی صاحبنظر در حوزه علمی هستند، به نمایندگی از سازمان های علمی موضوعات مهم را شناسایی نموده و ضمن بیان شعار همایش و تدوین محورها، برای گردهم آوردن افراد و فراهم نمودن فضای گفتگوی علمی برنامه ریزی می نمایند.
کارکردهای همایش
حضور در همایش می تواند آثار ارزشمندی در زمینه علمی برای افراد شرکت کننده داشته باشد:
فراهم کردن زمینه گفتمان علمی
ایجاد ارتباط علمی بین افراد هم علاقه
الگو گرفتن افراد تازه کار از افراد با تجربه
ارائه خلاصه گزارش پیشرفت پروژه ها و ثبت ایده های علمی
دریافت بازخورد (پرسش، نظر و پیشنهاد یا انتقاد از کارهای انجام شده) و تقویت کارهای آینده
فراهم کردن زمینه ابراز وجود برای پژوهشگران جوان و تمرین برای انجام کارهای جدیتر در آینده
انتشار سریعتر مقالات و گزارشهای علمی
فراهم کردن زمینه ارائه انواع نگارشهای علمی
شکل گیری ایده های پژوهشی نو
ایجاد تحرک و پویایی در یک یا چند حوزه علمی
انواع نوشتارهای قابل ارائه در همایش خواندن
انواع نوشتارهای علمی (مانند مقاله پژوهشی، مقاله مروری، گزارش یا بیان تجربه، نقد اثر و خلاصه کتاب منتشر شده در زبانهای دیگر، دیدگاه یا نظر) در دومین دوسالانه همایش بین المللی خواندن قابل بررسی است. اما تمامی آنها باید دارای ساختار مخصوص به خود بوده و نویسندگان محترم از طریق شرح دقیق و بیان روشن محتوای مورد نیاز برای هر بخش نشان دهند که کار علمی ارزشمندی است به طوری که داوران را متقاعد نماید قابل عرضه در جمع شرکت کنندگان همایش است.
نوع اول: مقاله پژوهشی
مقاله پژوهشی یک گزارش پژوهشی است که نویسندگان آن تمامی فرایند کار خود را در آن ثبت و گزارش مینمایند. آنچه مهم است رعایت بیان گویا و دقیق فرایند پژوهش از آغاز تا انتها از طریق بخشهای (عنوان، چکیده، مقدمه و بیان مسئله، پرسش/فرضیه پژوهش، پیشینه، روش، یافتهها، بحث و نتیجه گیری، تقدیر و تشکر، منابع) می باشد.
به نویسندگان جوان توصیه می‌شود که برای شناخت بیشتر از معیارهای مقاله پژوهشی خوب به منبع زیر نگاه کنند:
صد ویژگی یک مقاله علمی- پژوهشی خوب نوشته یزدان منصوریان، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی قابل دسترس در این لینک.
نوع دوم: مقالات مروری
در پژوهش مروری نویسندگان خود پژوهشی تجربی انجام نمیدهند، اما با مرور متون حوزه مورد بررسی یک مسئله علمی ارزشمند را از جنبه ای خاص مورد بررسی قرار میدهند تا یافته های پژوهش های پیشین را به صورت تصویری کلی تر نمایان کنند. اینگونه مقالات، با توجه به اینکه وضعیت گذشته حوزه را به تصویر می کشند و نقاط قوت و کمبود آنها را نمایانده و مسیر پیشرفت و توجه در آینده را پیشنهاد می نمایند، ارزش علمی بالایی دارند. اما نکته اساسی در نگارش آن پایبندی به روش علمی در مرور منابع گذشته ( مانند تدوین معیارهای درست برای انتخاب اصطلاحات و مفاهیم پژوهشی، جستجوی منطقی پایگاه های اطلاعات و شیوه کنترل و دستیابی به منابع کتابشناختی، معیار انتخاب و ارزیابی منابع و نحوه تحلیل و...) است. بر همین اساس بخش های اینگونه مقالات نیز همانند مقاله پژوهشی است. برخی افراد تازه کار فکر میکنند که مقاله مروری نیاز به بخش بیان مسئله و یا روش پژوهش ندارد. اما با نگاه به مرورهای خوب از افراد صاحبنظر متوجه می شویم که به درستی از این بخشها در مقاله خود استفاده نموده اند.
نوع سوم:گزارش تجربه
شعار دومین دوسالانه همایش بین الملی خواندن "تجارب زیسته، مدلهای نظری، الگوهای عملی" انتخاب شده است. در طول تاریخ علم، بسیاری از مدلهای نظری حاصل تجارب زیسته پژوهشگران بوده است. بسیاری از نظریه پردازان با دقیق شدن در زندگی واقعی محیط خود روابط عناصر و مؤلفه های پدیده های علمی را کشف و گزارش نموده اند. شما هم می توانید با بیان تجاربی که در محیط علمی، شغلی یا زندگی خود داشته اید و تحلیل علمی و منطقی آنها به منظور دستیابی به الگوهای عملی در این همایش شرکت نمایید. نکته کلیدی در بیان تجارب این است که اندکی از سطح توصیف ماجرا فراتر رفته و با تحلیل و احتمالا برقراری پیوند گوشه هایی از تجربه با نظریه های علمی یا مدل های نظری، نوشته خود را به متون تولید شده در حوزه پیوند دهید.
نوع چهارم: نقد اثر
نقد آثار مرتبط در هر حوزه سبب رشد توجه به کاستی ها و فراهم نمودن وسعت دیدگاه در نویسندگان و پژوهشگران خواهد شد. یکی از کارکردهای همایش های علمی فراهم نمودن زمینه تبادل نظر درباره مسائل علمی است. همچنین، با توجه به اینکه یکی از اهداف برگزاری کنفرانس خواندن تولید نظریه های قابل قبول و به کارگیری آنها برای توسعه رفتار خواندن در جامعه به صورت نهادینه است، نقد علمی آثار منتشر شده پیشین، اعم از مقاله ها و کتاب ها در این همایش قابل عرضه خواهد بود. بدیهی است که این گونه نگارش ها نیز باید به پیروی از روش های علمی نقد صورت گیرد. توصیه می شود نویسندگان جوان و کم تجربه از نقدهای نوشته شده به عنوان الگو استفاده کنند و ساختار نقد خود را تنظیم نمایند.
برای نمونه در حوزه اطلاع رسانی به سایت فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات مراجعه کنند و نمونه هایی از آن را بخوانند. همچنین، سایر فصلنامه های نقد کتاب در این لینک قابل دسترس است.
همچنین، خلاصه کتاب های مربوط به خواندن که در زبان های دیگر(مانند روسی، فرانسه، ژاپنی و ...) موجود است، می تواند دامنه آگاهی پژوهشگران ایرانی را نسبت به دیدگاه سایر جوامع درباره خواندن گسترش دهد.
نوع پنجم:دیدگاه/ نظر
در این نوع نگارش دیدگاه یک فرد درباره مسئله ای علمی بیان می گردد. برای اینکار بهتر است به مواردی مانند طرح مسئله، بیان تز یا دیدگاه خود، بیان شواهد و دلیل برای اثبات ادعای مطرح شده در جمله اصلی و نیز مقایسه با دیدگاه های مخالف در نوشته خود اشاره نماید. برای اینکار ابتدا مقدمه ای بیاورید که در پایان جمله تز یا دیدگاه شما را بیان دارد. سپس پاراگراف های بعدی را برای پشتیبانی از دیدگاه خود بیاورید.
برای نمونه نویسندگان جوان را به وب سایت دکتر دیانی که حاوی دیدگاه ها و نظرات دکتر محمد حسین دیانی است، ارجاع می دهم.
دیرپایید و شاد زیید