بهره وری در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی: آموزش

دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز و موسس ISC در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری لیزنا گفت: بهره وری در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی برای تقویت یادگیری دانشجویان، هدایت نوآوری های پژوهشی و کمک به پیشرفت های اجتماعی بسیار مهم است. با چشم انداز در حال تحول آموزش عالی، دانشگاه ها به طور مداوم به دنبال روش هایی هستند که بهره وری را با حفظ کیفیت افزایش دهد.

وی ادامه داد: در این گفتگو اهمیت بهره وری در آموزش دانشگاهی را بررسی، چالش های کلیدی را شناسایی و استراتژی های موثر برای بهبود بهره وری در محیط دانشگاهی را تشریح خواهم کرد.

دکتر مهراد اظهار داشت: بهره وری در آموزش دانشگاهی فراتر از کارایی صرف است. این، شامل استفاده موثر از منابع، تقویت نوآوری و دستیابی به نتایج معنی دار است. در عصری که با پیشرفت های سریع فناوری و رقابت جهانی مواجه هستیم، دانشگاه ها نقشی محوری در آماده سازی دانشجویان برای پیچیدگی های دنیای مدرن ایفا می کنند. شیوه های آموزشی مولد، دانشجویان را با مهارت های مرتبط، توانایی‌های تفکر انتقادی و سازنده طوری توانمند ببار می آورد که برای رشد حرفه ای مهم و ضروری است.

وی خاطر نشان کرد: بهره وری در آموزش دانشگاهی علیرغم اهمیت ان، با چالش های متعددی مواجه است، این ها شامل روش های تدریس منسوخ، ناکارآمدی های بوروکراتیک، محدودیت های منابع و ادغام محدود فناوری است. علاوه براین، افزایش تقاضا برای پاسخگویی و فشار برای تولید نتایج قابل اندازه‌گیری، موانع بیشتری را در سر راه تلاش های افزایش بهره وری در نهادهای دانشگاهی ایجاد می کند.

بنیانگذار ISC افزود: برای مقابله با این چالش ها و بهبود بهره وری در آموزش دانشگاهی می توان چندین راهبرد را اتخاذ کرد:

١- پذیرش یکپارچگی فناوری: ادغام فناوری در فرآیند های آموزشی و یادگیری می تواند وظایف اداری را ساده، محیط های یادگیری مشترک را تسهیل و دسترسی گسترده به منابع آموزشی را فراهم کند.

٢- ترویج روش های تدریس نوآورانه: تشویق اعضای هیات علمی به استفاده از روش های تدریس نوآورانه مانند یادگیری مبتنی بر پروژه، کلاس های درس معکوس (آموزش به صورت مجازی صورت می‌گیرد، اما تکالیف و پروژه ها در کلاس درس ارایه می شود)، و یادگیری تجربی می تواند مشارکت، حفظ و درک دانشجو را افزایش دهد. اتخاذ رویکرد دانشجو-محور مشارکت فعال و تجربیات یادگیری معنی دار را تقویت می کند.  به این مثال ها توجه کنید: در یک کلاس درس معکوس دانشجو با محتوای درس، قبل از کلاس کار می کند، مثلا از طریق فیلم ها یا خواندن. سپس، وقت کلاس بیشتر صرف بحث، حل مساله و یادگیری فعال می شود. به عنوان مثال، یک استاد علم اطلاعات و دانش شناسی ممکن است سحنرانی های ویدیویی کوتاهی را برای دانشجویان خود درباره " روش های جستجو" به منظور فراگیری در منزل ضبط و ارایه کند که این رویکرد در عمل استفاده از وقت کلاس را برای بحث پیرامون این مطلب، رفع اشکال و بررسی آموخته ها امکان پذیر می سارد. در روش دیگر، که "آموزش همکلاسی" نام دارد،  این روش، محیط یادگیری حمایتی را تقویت و آموزش دانشجویان را افزایش می دهد. به عنوان مثال، در یک گروه آموزشی، ممکن است گروه مرکزی را به روش "آموزش همکلاسی" تاسیس کند که درآن دانشجویان مستعد و پیشرفته به دانشجویان همکلاسی خود که نیاز به همکاری های آموزشی دارند، کمک کنند. نیز، دانشگاه می تواند برای افزایش بهره وری از تجزیه و تحلیل داده ها برای پیگیری پیشرفت تحصیلی دانشجویان و شناسایی زمینه های بهبود استفاده کند. به عنوان مثال، یک پلاتفرم آنلاین نمرات آزمون یا امتحانات کوجک را که در جریان تدریس از دانشجویان گرفته می شود، تجزیه و تحلیل می کند و توصیه های شخصی را برای مواد مطالعاتی اضافی ارایه می دهد. از راه های دیگر که دانشگاه ممکن است از آن طریق به افزایش بهره وری در آموزش های دانشگاهی دست یابد، برنامه ریزی دوره های انعطاف پذیر است. مثلا، ارایه دوره های شبانه، آخر هفته یا آنلاین می تواند نیازهای آموزشی دانشجویان مختلف را برطرف کند. 

٣- تقویت همکاری تحقیقاتی و مطالعات بین رشته‌ای: ترویج همکاری بین رشته‌ای میان اعضای هیات علمی و دانشجویان، به اصطلاح، کرده افشانی متقابل ایده ها را تقویت و نوآوری را تحریک کرده و فرصت های تحقیقاتی را گسترش می دهد. مطالعات میان رشته‌ای رویکرد های حل مسأله جامع را امکانپذیر می کند و به پیشرفت دانش در زمینه های مختلف یاری می رساند. 

۴- ساده کردن فرایند های اداری: ساده کردن فرایند های اداری از طریق اتوماسیون، دیجیتالی کردن و سیستم های مدیریت موثر هزینه ها را کاهش می دهد، کارآیی عملیات را افزایش داده و اعضای هیات علمی را قادر می سازد تا زمان بیشتری را به تدریس، تحقیق و مشاوره و راهنمایی دانشجویان اختصاص دهند.

۵- اولویت بندی توسعه حرفه ای: سرمایه گذاری در برنامه های توسعه اسانید، برنامه‌های آموزشی و فرصت های یادگیری مستمر به اعضای هیات علمی این امکان را می دهد که در جریان روند های نوظهور، بهترین شیوه های آموزشی و پیشرفت های تکنولوژیکی قرار گیرند. تجهیز اعضای هیات علمی به مهارت ها و منابع لازم، اثر بخشی تدریس و نتایج یادگیری دانشجویان را افزایش می دهد. 

این استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز تصریح کرد: افزایش بهره وری در آموزش عالی مزایای مختلفی از جمله بهبود نتایج دانشجویی، افزایش بازده تحقیقاتی، افزایش شهرت سازمانی و تاثیر اجتماعی بیشتر را بهمراه دارد. با پرورش فرهنگ بهره وری و نوآوری، دانشگاه ها می توانند با الگو های آموزشی در حال تکامل سازگار شوند، نیازهای فراگیران متنوع را برآورد کنند و به اقتصاد های دانش جهانی یاری رسانند.

دکتر مهراد در پایان به طور خلاصه در مورد بهره وری آموزشی چنین گفت: بهره وری در دانشگاه ها برای اطمینان از ربط، پایداری و تاثیر دانشگاه ها در یک چشم انداز پویا و رقابتی بسیار حیاتی است. دانشگاه ها با پذیرش نوآوری های فناورانه، تقویت همکاری های بین رشته‌ای و اولویت بندی تعالی آموزشی می توانند بهره وری را افزایش دهند، تجارب دانشجویی را غنی کنند و مأموریت خود را در ارتقای دانش و پیشرفت اجتماعی انجام دهند. راهبرد های افزایش بهره وری مستلزم تلاش مشترک، رهبری رویارویی و تعهد به تعالی در تدریس، تحقیق و خدمات در جوامع دانشگاهی است.