نشست زبان فارسی در هند برگزار شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی بنیاد سعدی، نشست بررسی زبان فارسی در هند توسط این بنیاد و با حضور حضور احسان اله شکراللهی، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در هند، آذرمیدخت صفوی، استاد و مدیر بخش زبان فارسی دانشگاه علیگر هند، فرهاد پالیزدار معاون امور بین الملل و کارشناسان منطقه شبه قاره بنیاد سعدی، نجفی رایزن فرهنگی سابق هند و کارشناس منطقه شبه قاره سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و علاقه مندان زبان فارسی برگزار شد.

رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو، در ابتدای این نشست به معرفی دکتر صفوی پرداخت و گفت: آذرمیدخت صفوی در سال 1952 در خانواده ای که اصالتا از طایفه صفویان ایران هستند به دنیا آمد و فارسی را نزد خانواده پدری آموختند. وی دارای مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی است و پایان نامه دکترای خود را در سال 1974 دفاع کرده است. پرفسور صفوی همچنین جوایز متعددی را از دستان ریاست جمهور وقت ایران و سایر دولتمردان ایرانی دریافت کرده و مدتی نیز در ایران از محضر استادانی همچون ناتل خانلری، بستانی پاریزی، جعفر شهیدی و غیره بهره مند شده است.

به گفته رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو، آذرمیدخت صفوی طی این سال ها ریاست انجمن استادان زبان فارسی در هند، ریاست گروه و استادی زبان فارسی دانشگاه اسلامی علیگر را بر عهده داشته و همچنین موسس مدرسه صفوی در علیگر بوده است.

آذرمیدخت صفوی نیز ضمن تقدیر از زحمات نجفی رایزن فرهنگی سابق هند به خاطر چاپ کتاب های فارسی در این کشور، در خصوص تاریخ حضور زبان فارسی در هند گفت: هند در زبان فارسی  میراث مشترک با ایران دارد. و فارسی برای هند هم یک زبان ارزشمند محسوب می شود چرا که ریشه زبان فارسی در هند بسیار پیش از آمدن اسلام باز می گردد. به عنوان مثال زبان باستانی ایران با سانسکریت هند اشتراکات دستوری و لغوی بسیاری دارد.

وی افزود: البته پس از ورود اسلام، این اشتراکان فرهنگی و زبانی یک گام جلوتر می رود. در زمان محمود غزنوی بسیاری از شاعران همراه با ایشان در هند اقامت می گزینند. سپس نوبت به گورکانیان می رسد که موجب بالندگی بیشتر زبان فارسی در هند می شوند. اما متاسفانه با سلطه انگلیسی ها اوضاع ادبی و زبانی فارسی در هند تغییر می یابد.

استاد زبان فارسی دانشگاه علیگر هند در همین باره توضیح داد: انگلیسی ها با ظاهری دوستانه پیشرفت زبان های محلی در هند را ترویج دادند اما در اصل هدف آنها از بین بردن زبان فارسی در هند بود که در آن زمان زبان حکمرانان مسلمان آن منطقه محسوب می شد.

صفوی همچنین گفت: پس از استقلال هند، سیاستمداران این کشور به زبان و ادبیات فارسی بسیار توجه داشتند به عنوان مثال تاگور که یکی از ادیبان و سیاستمداران هند است بسیار به شعر فارسی علاقه داشت و این علاقه ریشه خانوادگی نیز داشت پدر تاگور انقدر به حافظ علاقه داشت که هر روز صبح، پس از عبادت خدای خودش، شعری از حافظ را می خواند.

به گفته این استاد و پژوهشگر زبان فارسی اهل هند، هم اکنون در تمام دانشگاه های صلی این کشور کرسی زبان و ادبیات فارسی وجود دارد و در دانشگاه اسلامی علیگر نیز که وی مدیر بخش فارسی آن است، بیش از 250 دانشجوی زبان فارسی از مقطع لیسانس تا دکترا مشغول به تحصیل هستند.

صفوی همچنین توضیح داد که موفق شده است تا رشته ادبیات فارسی پس از انقلاب اسلامی را برای نخستین بار در هند در دانشگاه اسلامی علیگر تاسیس کند که در این رشته دانشجویان با اشعار شاعران پس از انقلاب همچون قیصر امین پور، موسوی گرمارودی، عبدالجبار کاکایی و غیره آشنا می شوند.

آذرمیدخت صفوی پس از این توضیحات، در خصوص اهمیت گسترش زبان فارسی در هند گفت: پژوهش در خصوص زبان فارسی در هند بسیار مهم است چرا که در گذشته بسیاری از منابع تاریخی، فرهنگی و نیز منابعی که در مورد علوم مختلف نوشته شده است به زبان فارسی بوده است و به همین خاطر بسیار مصر شدم تا موفق شدم مرکز تحقیقات زبان فارسی را در دانشگاه علیگر در سال 2006 تاسیس کنم.

وی همچنین با اشاره به چالش های زبان فارسی در هند گفت: به نظر من در هند باید رشته های دانشگاهی میان رشته ای برای زبان فارسی ایجاد شود. چرا یکی از مکلات اساسی دانشجویان زبان فارسی یافتن شغل است و اید ه جز استادی دانشگاه، فرصت های شغلی دیگری نز برای این دانشجویان فراهم شود که این مسئله به کمک دولت ایران است که محقق خواهد شد.

صفوی مشکل دیگر زبان فارسی در هند را کمبود منابع فارسی دانست و پیشنهاد کرد دولت ایران و بنیادهایی مانند بنیاد سعدی طی تفاهم نامه هایی با انتشارات هایی که در هند موجود است، کتاب هایی که در ایران انتشار می یابند را با قیمتی مناسب در اختیار فارسی آموزان هندی قرار دهند.

استاد زبان فارسی دانشگاه اسلامی علیگر در پایان گفت: زبان فارسی نیازمند ان است که نسبت به ان عشق داشته باشید تا رشد کند.

در بخش دیگری از این نشست حاضران سوال هایی را مطرح کردند. یکی از سوالات در خصوص زمینه های مناسب شغلی برای زبان فارسی در هند بود که صفوی در پاسخ آن گفت: میزان نسخه های خطی فارسی در هند به چند میلیون می رسد و تعدادپژوهشگرانی که می توانند این آثار را خوانند کافی نیست. همچنین موزه ملی هندف کتابخانه های هند و سازمان های پژوهشی به فارغ التحصیلان زبان فارسی نیازمندند. اما در بسیاری از این زمینه ها به خصوص نسخه های خطی دولت ایران و هند باید هر دو سرمایه گذاری مشترک داشته باشند.

شکراللهی، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در هند نیز در این بخش پشنهاد کرد بنیاد سعدی در قالب پروژه های مشترک زبان فارسی که برای ایران و هند هر دو اهمیت دارد؛ نظیر همایش های ادبی و روابط هند و ایران، فعالیت جدی و مستمری داشته باشد.

نجفی رایزن فرهنگی سابق هند نیز  در خصوص احیای نسخ خطی هند گفت: همان طور که هندی ها همیشه به خاطر کتاب کلیله و دمنه و نقش ایران در جهان شدن ان، شاکر ایران هستند، ما نیز می توانیم با کمک به احیای نسخ ارزشمند خطی در هند، اهمیت زبان فارسی را در جهان نشان دهیم.

وی همچنین به روابط نزدیک ایران و هند اشاره کرد و گفت: در یکی از انجمن های استادان زبان فارسی که من حضور داشتم گفته شد که رابطه هند با ایران رابطه عضوی از خانواده است در حالیکه رابطه این شکور با سایر کشور ها رابطه ای دیپلماتیک است.

رایزن فرهنگی سابق هند همچین بر مسئله احیا و نگهداری نسخه های خطی فارسی در هند به خصوص کتابخانه های این کشور، مرمت نسخه های خطی به وسیله دانشجویان زبان فارسی و ایجاد شغلی با ان عنوان، تغییر رشته زبان فارسی به رشته میان رشته ای، ایجاد ارتباط زبان فارسی در هند با طبف تاریخ و غیره و ایجاد تجارت مشترک در کشورها فارسی زبان و هندوستان که زبان فارسی نقش عمده ای در آن دارد، تاکید کرد.

فرهاد درودگریان، مدیر گروه زبان فارسی دانشگاه پیان نور نیز بر ایجاد رشته های اسطوره شناسی و مطالعات فرهنگی جهت گسترش بستر زبان فارسی تاکید کرد.

وی گفت: این رشته ها به چرایی زبان فارسی به عنوان میراث مشترک ایران و هند پاسخ می دهند.

حدادی، کارشناس منطقه شبه قاره بنیاد سعدی نیز ضمن اشاره به مراسم نکوداشت دکتر صفوی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، پیام دکتر حداد عادل رئیس بنیاد سعدی در این مراسم را قرائت کرد: «استادان زبان فارسی در هند، خانم صفوی را چشم و چراغ زبان فارسی در هندوستان می‌نامند. ایشان تجمعی از رابطه سعی و سعادت هستند و در زمینه‌های متعدد، تدریس و تربیت و تألیف و ترجمه، برگزاری همایش و تأسیس مرکز تحقیقات فارسی همچنان فعال است و انجمن زبان فارسی هرساله برگزار می‌شود که نقش حائز اهمیتی برای تحقیقات جدید و همکاری و همیاری استادان ایران و هندوستان دارد. بانوی اول زبان فارسی، در این کشور ایشان هستند.

 خانم صفوی همچنان که از نامشان بر می‌آید، تبار ایرانی دارند و اجداد ایشان در حدود ۳ قرن پیش به هند مهاجرت کرده و همگی در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و ادبی فعال بودند. پدر ایشان ادیب و شاعر بودند و حدود دو سال پیش که من آخرین سفر خود را به هند داشتم و در منزل دکتر رضوی همسر ایشان، مهمان بودم، اشعار فارسی پدر ایشان را مطالعه کردم.

دانشگاه علیگر سزاوارترین دانشگاه برای پاسداری از زبان فارسی است من برای نخستین باری که به آن دانشگاه رفتم یعنی در سال ۱۳۵۲، با استاد نذیر احمد دیدار کردم و ایشان لطف کردند و نسخه‌ای از کتاب مکاتیب سنایی را امضاء و به من اهدا کردند. اصولاً شهر علیگر، شهری فرهنگی و اسلامی است و زبان فارسی در آنجا معتبر است.»

بنا بر اعلام این خبر، آذرمیدخت صفوی بیش از سی کتاب و صد مقاله به زبان‌های فارسی، اردو و انگلیسی با موضوع ادبیات، نظم و نثر، فرهنگ و جامعه‌شناسی تألیف و جوایز ارزشمندی از نهادهای مختلف دریافت کرده‌است. از جمله آثار وی می توان به ؛ ادبیات انقلاب اسلامی، صفویان در شمس آباد-هند، معنویت مولانا در عصر حاضر، تصوف و عرفان در ادبیات فارسی(دو جلد)، تذکره نویسی در ادبیات فارسی، نقش مثنوی در ادبیات فارسی، کوچه عشق (داستان های کوتاه فارسی)، حدث هند ادبیات فارسی(تدوین)، نقش زبان و ادبیات فارسی در فرهنگ مشترک هند و غیره اشاره کرد.